img121 2

236 9. Specjalne metody badania niektórych półproduktów i wyrobów gotowych

wytrzymałościowych elementu. Dlatego też badania prowadzi się oddzielnie dla poszczególnych osi anizotropii. Niejednokrotnie z powodu błędów technologicznych wystąpić mogą pewne nieprawidłowości w elemencie i wówczas spoistość między warstwami będzie słabsza, wskutek czego w czasie użytkowania może wystąpić rozwarstwienie pod wpływem naprężeń ścinających bądź rozciągających, prostopadłych do kierunku ułożenia warstw. Badania odporności na rozwarstwienia opisuje norma [37J. Badanie polega na pomiarze siły potrzebnej do rozwarstwienia próbki tworzywa za pomocą wciskanego w nią klina. Pomiary wykonuje się na maszynie wytrzymałościowej dostosowanej do ściskania, tj. zaopatrzonej w rewersor lub mającej możność uzyskania zbieżnego ruchu uchwytów lub przy użyciu specjalnej maszyny do ściskania (prasy). Wymagana dokładność pomiarów wynosi 1%. Nie stosuje się maszyn o naciskach poniżej 500 N. Maszyna musi być zaopatrzona w stalowy klin z hartowanej stali o kącie wierzchołkowym 60^1° i o długości ostrza I&fcl mm. Ostrze klina jest zaokrąglone do promienia 0.5 mm, a jego powierzchnie są szlifowane i polerowane. Schemat klina i jego przyłożenie do próbki przedstawiono na rys. 9.27.

1

Rys. 9.27. Schemat badania odporności na rozwarstwienie

i - klin. 2 - próbka

Próbki wycina się z elementu warstwowego piłą lub frezaraką tak. aby miały one postać prostopadłościanu o wymiarach 10-0,2xl5±0,2xl5±2 mm. W przypadku gdy grubość płyty, z której wycina się próbki, jest większa niż 10 mm, grubość 10 mm osiąga się przez usunięcie nadmiaru materiału i wygładzenie powierzchni. Wszystkie powierzchnie powinny być gładko obrobione bez karbów i nierówności widocznych nieuzbrojonym okiem. Jeżeli normy przedmiotowe nie podają inaczej, to do pomiarów stosuje się 5 próbek, które klimatyzuje się przez. 16 h w temp. 20±2°C, przy wilgotności względnej powietrza 65±5%; w tych samych warunkach prowadzi się badanie. Próbkę kładzie się na dolnym stoliku maszyny wytrzymałościowej, a na niej umieszcza klin tak, aby ostrze było ustawione możliwie w środku próbki, równolegle do jej warstw. Oś symetrii klina powinna pokrywać się z osią symetrii próbki. Następnie przysuwa się górny stolik prasy, zeruje wskaźnik obciążeń i uruchamia maszynę z taką szybkością, aby przyrost obciążenia wynosił 200-300 N/min. Obserwuje się zachowanie próbki i odczytuje na skali maksymalną wartość obciążenia z dokładnością do 2 N, po której następuje jego spadek. Jako wynik przyjmuje się średnie maksymalne obciążenie z co najmniej pięciu pomiarów.

9.5.4. Badania laminatów dekoracyjnych

Laminaty dekoracyjne są to przede wszystkim płyty warstwowe uzyskane przez prasowanie arkuszy papieru lub tkaniny bawełnianej z polimerami, najczęściej termoutwardzalnymi mocznikowymi lub melaminowymi. Płyty takie mogą być wykonane w pełni z tego samego materiału lub mogą mieć wewnątrz rdzeń z płyty pilśniowej, paździerzowej lub innej.

Jeżeli grubość rdzenia jest znaczna, a warstwa laminatu cienka, wówczas taki element nazywa się płytą laminowaną.

Dekoracyjne płyty laminatowe lub laminowane w czasie użytkowania nic są w zasadzie narażone na niszczące działanie mechaniczne, niezależnie czy spełniają rolę okładzin, czy wykorzystuje się je jako samonośne płyty stołów, biurek lub innych elementów meblarskich tego typu. Dlatego też badania laminatów nie obejmują ccch wytrzymałościowych, lecz dotyczą właściwości ściśle użytkowych i są prowadzone metodami nietypowymi. Do badań tych zalicza się

1)    sprawdzenie wyglądu zewnętrznego,

2)    sprawdzenie wymiarów,

3)    sprawdzenie wygięcia płyt,

4)    badanie odporności na zarysowanie,

5)    badanie odporności na uderzenie,

6)    badanie stabilności wymiarów,

7)    badanie odporności na szorowanie,

8)    badanie odporności na działanie światła,

9)    badanie chłonności wody,

10) badanie odporności na działanie popularnych odczynników chemicznych. środków czyszczących i innych produktów stosowanych w gospodarstwie domowym.

Wiele z tych badań omówiono poprzednio przy omawianiu ogólnych zasad oceny tworzyw sztucznych bądź wytworzonych z nich wyrobów, szczególnie materiałów podłogowych. Poniżej podano wyłącznic badania, które zakwalifikowano jako charakterystyczne dla badań laminatów.

Sprawdzanie wyglądu zewnętrznego. Wygląd zewnętrzny ocenia się okiem nieuzbrojonym z odległości 1 m. Powierzchnia licowa powinna być gładka, o jednakowej fakturze i jednolitej barwie, bez zmarszczek, plam, smug, pęcherzy i rys.