img122 2

238 9. Specjalne metody badania niektórych półproduktów i wyrobów gotowych

Sprawdzenie wymiarów. Wymiary długości i szerokości sprawdza się z dokładnością do 1 mm, a grubość śrubą mikrometry czną lub grubościomierzem z dokładnością do 0,02 mm. Odchyłki od nominalnych wymiarów nic powinny przekraczać ±5 mm, a grubość ±0,1 mm.

Sprawdzenie wygięcia płyt. Badaną płytę umieszcza się na płaskiej podstawie wklęsłą stroną do góry. Na przeciwległych krawędziach płyty przykłada się linijkę i suwmiarką odmierza maksymalną odległość między płytą a linijką. Następnie w ten sam sposób przeprowadza się pomiar strzałki krzywizny w kierunku prostopadłym do poprzedniego. Przy ocenie uwzględnia się pomiar dłuższej strzałki. Strzałka wygięcia nie powinna przekraczać 3 mm, licząc na I m długości lub szerokości.

Badanie odporności na zarysowanie. Badanie przeprowadził się analogicznie do badania odporności na zarysowanie powłok lakierniczych wg normy [38] za pomocą aparatu Clcmcna (rys. 9.28). Aparat ten jest zaopatrzony w ostro zakończony rylec umieszczony na ruchomym ramieniu z przeciwwagą. W czasie badania zwiększa się obciążenie rylca skokowo co 0,5 N. Pod rylcem przesuwa się badaną próbkę o długości 150 mm i szerokości 100 mm ze stałą prędkością 40 mm/s. Jeżeli na badanej powierzchni nic powstanie rysa, to zwiększa się obciążenie aż. do ukazania się rysy trwałej. Laminaty nie powinny wykazywać rysy przy trwałym obciążeniu poniżej 15 N.

Rys. 9.28. Schemat przy rządu do badania odporności na zarysowanie (38J I - podstawa, 2 - stolik, J płytka z badaną próbką, 4 zacisk, .5 dźwignia, 6 - rylce, 7 nakrętka, 8 ciężarki. 9 urządzenie do unieruchomienia rylca

Badanie odporności na uderzenia. Badanie polega na uderzeniu próbki kulką o określonej masie, spadającą swobodnie z określonej wysokości. Z badanej płyty wycina się próbkę o wymiarach 230x230 mm i przykleja do twardej płytki pilśniowej o tych samych wymiarach. Po wyschnięciu kleju, najlepiej po 48 h, próbkę wraz z podkładem kładzie się na znajdującej się na ziemi masywnej, gładkiej płycie stalowej i przymocowuje klamrami. Na licowej powierzchni próbki kładzie się nową kalkę kopiową stroną powleczoną farbą do góry, a na niej kartkę papieru białego. Następnie na próbkę opuszcza się swobodnie / wysokości 175 cm kulkę stalową o średnicy 38 mm (1,5”) i masie 325 g, po czym suwmiarką mierzy średnicę odcisku kulki odbitego na kartce.

Laminat nie powinien po badaniu wykazywać lokalnych spękań lub złuszczeń, a średnica odcisku kulki odbitego na kartce nie powinna przekraczać 10 mm.

Badanie stabilności wymiarów. Przy sprawdzaniu stabilności wymiarów próbki ogrzewa się w atmosferze suchej, a następnie pozostawia je w atmosferze wilgotnej o temperaturze podwyższonej.

Z płyty wycina się dwie próbki o wymiarach 140x13 mm w kierunku podłużnym i poprzecznym do długości płyty, a krawędzie ich wygładza drobnoziarnistym papierem ściernym. Długość próbek mierzy się suwmiarką z dokładnością do 0,1 mm lub czujnikiem z odpowiednim przedłużeniem z dokładnością do 0.02 mm. Dwie próbki, po jednej z każdego kierunku wycinania, ogrzewa się w suszarce w temp. 70±2°C przez 24 h, a następnie pozostawia do ostudzenia przez 2 ii w eksykatorze, po czym mierzy ponownie ich długość z tą samą dokładnością.

Na podstawie pomiarów' oblicza się procentowy skurcz lub wydłużenie i podaje średnią uzyskaną dla próbek wyciętych w tym samym kierunku. Zmiana wymiarów' w kierunkach do siebie prostopadłych nie powinna być większa niż 0,45 i 0.9%.

Badanie odporności na szorowanie. Zasada oznaczenia polega na wielokrotnym mechanicznym przesuwaniu tam i z powrotem z prędkością dwóch suwów na minutę po powierzchni badanej próbki (300x600 mm) szczotką z włosia o średniej twardości pod naciskiem 3 N, zwilżając ścieraną powierzchnię 1-proc. roztworem mydła. Całkowita liczba suwów podwójnych wynosi 5000. Co 500 suwów doprowadza się ok. 5 cnv roztworu mydła, a po każdych 1000 suwach badanie przerywa i obserwuje czy na powierzchni próbki nie ma takich zmian wyglądu, jak zmatowienie, zmiany barwy, ślady zarysow'ań itp.

Badanie odporności na działanie światła. Badanie przeprowadza się dla laminatów podobnie jak w^r przypadku innych tworzyw sztucznych lub metodami powszechnie przyjętymi przy badaniu powłok lakierniczych, np. według tzw. skali niebieskiej. Jako wzorzec stosuje się osiem pasków' tkaniny wełnianej, wybarwionych standardowymi barwnikami o różnej odporności na światło (bardzo mała odporność - stopień pierwszy, bardzo duża odporność - stopień ósmy). Badanie polega na równoczesnym naświetlaniu naturalnym światłem słonecznym próbek badanych i wzorcowych (o wymiarach 80x100 mm), znajdujących się w oszklonej gablocie. Naświetla się lak długo, dopóki w^rzorzec nr 5