img101 2

196 9. Specjalne metody' badania niektórych półproduktów i wyrobów gotowych

gdzie: O - temperatura oznaczenia. °C; /w_nom ~ nominalne obciążenie, kg; m - średnia masa wytłoczonych odcinków tworzywa, g; t_nf - czas odniesienia, s (10 min = 600 s); t - czas odcinania, s.

W metodzie B masowy wskaźnik szybkości płynięcia, wyrażony w g/enr, oblicza się ze wzoru

MFR(d,ni_ncjm) =

Alpt_lc( _ 42710

t    t

(9.2)

(9.3)

gdzie: (l w_nom, .4, /. r_te(, t - zdefiniowano wyżej m

0,711/

m - masa wytłoczonego odcinka o znanej długości (/), g.

Wskaźnik prędkości płynięcia objętościowy (MVR), w cm³/10 min, określa wzór

(9.4)

^(^"U) ⁼ -~ = “, cm³/10 min t    l

gdzie: 0 - temperatura oznaczenia, °C;    - nominalne obciążenie, kg;

A = 0,711 cm' - średnia powierzchnia przekroju poprzecznego tłoka i cylindra; t,_e( - czas odniesienia, s; i - założony czas pomiaru; / założona odległość przesunięcia tłoka lub średnia poszczególnych pomiarów, cm.

Tabela 9.1. Zalecane warunki pomiarów przy oznuczaniu wskaźników prędkości płynięcia tworzyw termoplastycznych

Warunki Litera kodu^^*^^	Temperatura oznaczenia 0, °C	Obciążenie nominalne (łącznic) m«*, kg	Przykład tworzywa
A	250	2.160	PBT
B	150	2.160	EA'AC
D	190	2,160	E/VAC
F	190	10,000	PB
G	190	21,600	PE
H	200	5.000	PS. wysokoudarowy
M	230	2,160	PP
N	230	3,800	PM MA
S	280	2,160	PET
T	190	5.000	PE
U	220	10,000	ABS
W	300	1,200	PC
Z	125	0.325	E/VAC

9.1.3.    Badania wytrzymałości termicznej

Termiczny rozkład tworzyw sztucznych szczególnie wyraźnie występuje w procesie przetwórstwa, gdzie polimery są narażone na działanie wysokiej temperatury (120-280°C) przez kilka minut. Najczęściej bada się wytrzymałość termiczną polichlorku winylu), gdyż przy długotrwałym działaniu podwyższonej temperatury oraz światła polimer ten ulega rozkładowi. Proces polega na od-szczepianiu chlorowodoru, wskutek czego w łańcuchu PVC powstają nienasycone fragmenty o podwójnych wiązaniach, które następnie wiążą tlen. W efekcie doprowadza to do przerwania łańcucha polimeru, co w konsekwencji wpływa na pogorszenie właściwości tworzywa. Objawem zewnętrznym takiego rozkładu jest ciemnienie tworzywa. Z tego względu przetwórstwo polichlorku winylu) jest możliwe tylko z dodatkiem stabilizatorów hamujących proces rozkładu.

Trzy normy dotyczą badania wytrzymałości termicznej polichlorku winylu) i jego kopolimerów, a mianowicie

PN-88/C-89291.13: Polichlorek winylu). Oznaczanie stabilności termicznej metodą zmiany barwy,

PN-91/C-89291.14: Polichlorek winylu). Oznaczanie stabilności termicznej metodą czerwieni Kongo EQV ISO 1S2-1 (90),

PN-91/C-89291.15: Polichlorek winylu). Oznaczanie stabilności termicznej metodą pehametryczną. EQV ISO 182-2 (90).

Metodami przedstawionymi w tych normach bada się wytrzymałość termiczną polimerów', past i plastyfikatorów oraz stosuje się je do oceny efektywności działania stabilizatorów' używanych w przetwórstwie.

9.1.4.    Oznaczanie zawartości substancji ulegających ekstrakcji

Oznaczanie zawartości substancji rozpuszczalnych w acetonie w wyrobach z fenoplastów [3J. Oznacza się żywice nieutwardzone bądź inne substancje pomocnicze, jak pigmenty, plastyfikatory, woski, stabilizatory itp., które wskutek niecałkowitego utwardzenia żywic ulegają wyekstrahowaniu wrzącym acetonem. Badanie polega na sprawdzeniu stopnia utwardzenia tłoczywa w celu kontroli jakości towaru u producenta lub u odbiorcy.

Ponadto oznaczenie to stosuje się niekiedy w celu ustalenia optymalnych warunków przetwórstwa danego tłoczywa lub tłoczywa już znanego, ale zastosowanego do wytwarzania innego wyrobu, szczególnie różniącego się znacznie od poprzedniego na przykład grubością wypraski.

Wykonanie oznaczenia i obliczanie wyników. Próbkę badanego wyrobu rozdrabnia się (za pomocą pilnika, w moździerzu, młynku lub innym sposobem), zwracając uwagę, żeby nie rozgrzała się nadmiernie. Przesiewa się ją przez sita