img115 2

224 9. Specjalne metody badania niektórych półproduktów i wyrobów gotowych

uzyskuje ocenę pozytywną wówczas, gdy nie stwierdzi się istotnej różnicy w smaku i zapachu próbki badanej i kontrolnej. Najczęściej dąży się do rozstrzygnięć alternatywnych, czyli zakwalifikowania lub odrzucenia całej ocenianej partii folii.

Tabela 9.2. Zestawienie substancji wzorcowych do oznaczania przekazywania zapachu i smaku przez warstwę powietrza i przy bezpośrednim kontakcie przez materiały opakowaniowe

Grupa produktów spożywczych	Substancja wzorcowa
Produkty silnie uwodnione, np. napoje, produkty owocowo-warzywne, produkty mleczne, mięso świeże i inne	w postaci płynnej: woda wolna od zapachu (dcmincralizowana. destylowana lub woda z dodatkiem 0.1% soli kuchennej)
Produkty tłuszczowe i z przewagą tłuszczów, np. majonezy, koncentraty zawierające tłuszcze. czekolada i inne	w postaci mazistej: masło lub olej jadalny
Produkty o konsystencji stałej, porowate w postaci suchych proszków, różne wypieki, ciasta, słodycze	w postaci sypkiej: cukier puder lub mąka pszenna

9.3.13. Badanie przepuszczalności pary wodnej [311

Przenikanie pary wodnej przez folie odgrywa szczególną rolę w przypadku opakowań chroniących produkty higroskopijne przed zawilgoceniem, bądź produkty wilgotne przed utratą wody. W obydwu przypadkach występują różnice wilgotności względnej między wnętrzem opakowania a otoczeniem, skutkiem czego bądź para wodna dyfiinduje do wnętrza opakowania, bądź też przebiega proces odwrotny.

Całkowita ilość pary wodnej, która przedyfunduje przez folię zależy od wielu czynników, a w szczególności od

1) różnicy wilgotności względnej po obu stronach folii i zmian tej różnicy w czasie.

2) temperatury,

3) powierzchni i grubości folii,

4) czasu trwania procesu,

5) właściwości fizykochemicznych samej folii.

Oznaczenie przepuszczalności pary wodnej przez folie z tworzyw sztucznych polega na pomiarze ilości pary wodnej (wyrażonej w gramach) przenikającej przez powierzchnię 50 cnr, w czasie 24 h, w temp. 25±1°C i przy wilgotności względnej 75*3%. Przepuszczalność pary wodnej wyraża się w g/(m² • 24 h).

Współczynnik przepuszczalności pary wodnej jest to ilość pary wodnej w gramach, która wskutek dyfuzji przenika przez badane tworzywo o powierzchni 1 cm² i grubości 1 cm w ciągu 1 h w określonej stałej temperaturze, z ośrodka o większej wilgotności względnej do ośrodka o mniejszej wilgotności względnej przy różnicy ciśnień równej 1 Tr (1 Tr = 1,333 • 1()^: Pa). Jednostką pomiarową współczynnika przepuszczalności jest g/(cm • Tr • h).

Przed przystąpieniem do badań należy przygotować żel krzemionkowy i środek uszczelniający. Stosuje się bowiem żel krzemionkowy o wąskich porach z tlenkiem glinu, świeżo wysuszony (w temp. 140-150°C) w ciągu 3 h w warstwie o grubości najwyżej 20 mm i wystudzony o granulacji nic większej niż 4 mm. Frakcję pyłową żelu należy odsiać. Ten sam żel może być używany 5-krotnie, po każdym wysuszeniu w podanych powyżej warunkach.

Środek uszczelniający otrzymuje się przez stopienie równych ilości wosku pszczelego i parafiny z dodatkiem 0.3 cz. wag. kalafonii na 100 cz. wag. mieszaniny wosku i parafiny.

Próbki do badania mają kształt krążków o średnicy 88 mm i grubości badanej folii. Krążki wycina się z folii przy użyciu szablonu.

Przed przystąpieniem do badania próbki klimatyzuje się w ciągu co najmniej 24 h w temp. 20°C, przy wilgotności względnej powietrza 65±2%. Po zakończeniu klimatyzacji mierzy się grubość każdego krążka, przyjmując za wynik średnią arytmetyczną wyników trzech pomiarów wykonanych z dokładnością do 0,(X)5 mm.

Następnie w naczynku pomiarowym (rys. 9.24) umieszcza się 15-20 g żelu krzemionkowego, który przykrywa się krążkiem badanego tworzywa. Próbkę dociska się stalowym szablonem i zalewa środkiem uszczelniającym, ogrzanym do temperatury ok. 110°C (rys. 9.25). Aby uniknąć przylegania środka uszczelniającego do szablonu, boczne jego ścianki i trzpienie centrujące smaruje się olejem parafinowym.

b)

<• ss «• $2
	* 77,8
i,	... j	*o
	_3__i
.....i----..........—— ^!
li............^..1---		11
o9S,5

Rys. 9.24. Naczynie aluminiowe do badania przepuszczalności pary wodnej: a) naczynko pomiarowe, b) pokrywa