img119 2

232 9. Specjalna metody badania niektórych półproduktów i wyrobów gotowych

ku poprzecznym. Odcinek poddany rozciąganiu wynosi 200 mm, a prędkość rozciągania 100 mrn/min. Maksymalną siłę rozrywającą odczytywaną na skali przyjmuje się za wytrzymałość na rozciąganie. Wynikiem pomiaru jest średnia arytmetyczna wyników uzyskanych na trzech próbkach (dla każdego kierunku oddzielnie). Pomiar dokładniej omówiono w punkcie 4.2.

Sprawdzenie zmian wymiarów pod działaniem temp. 6(f'C. Badanie można przeprowadzić dwiema metodami - tensometryczną i optyczną. Według metody optycznej do przeprowadzenia badania potrzebna jest suszarka i aparat z urządzeniami oświetlającymi wyposażony w dwa osadzone na dźwigni nożyki nacinające dwie kreski wyznaczające odcinki pomiarowe o długości 200 mm oraz w dwie lupy o powiększeniu 8-krotnym umocowane na drugiej dźwigni. Próbki mają wymiary 250x250 mm. Sprawdzenie przeprowadza się na trzech próbkach, a dokładność pomiarów, które wykonuje się przed i po wygrzewaniu, wynosi 0,01 mm. Próbki wygrzewa się przez 6 h w suszarce w temp. 60°C, po czym wyjmuje się je, układa na równej i gładkiej powierzchni na 24 h i dokonuje pomiarów.

Sprawdzenie zmian wymiarów pod wpływem wody. Pomiary długości próbek wykonuje się tensometrem z dokładnością do 0,01 mm zarówno przed, jak i po przechowywaniu ich w wodzie. Oznaczenie wykonuje się na trzech próbkach, które umieszcza się w wodzie o temp. 20±2°C w taki sposób, aby grubość warstwy wody nad próbkami wynosiła 3 cm. Po wyjęciu ich z wody schną przez 7 dni w warunkach laboratoryjnych. Wynik oblicza się jako średnią arytmetyczną z pomiarów wykonanych dla każdego kierunku wycinania próbki oddzielnie.

Sprawdzanie wzajemnej przyczepności warstw w wykładzinach wielowarstwowych. Rozwarstwienie na poszczególne warstwy w wykładzinie wielowarstwowej może nastąpić wskutek działania rozpuszczalników lub wahań temperatury otoczenia ze względu na różną ich rozszerzalność liniową. Do sprawdzenia przygotowuje się 6 próbek o wymiarach 50x200 mm (po 3 równoległe dla każdego kierunku wykładziny). Na początku rozwarstwiania próbki ogrzewa się ciepłym powietrzem za pomocą termowentylatora albo zanurzając jeden koniec próbki na głębokość 50 mm w octanie etylowym na 10 min, po czym próbki suszy się w temp. 60"C przez 2 h i dalej w warunkach laboratoryjnych. Ręcznie rozdziela się warstwy na długości ok. 50 mm, a następnie warstwy rozrywa się za pomocą maszyny wytrzymałościowej z prędkością 100 mm/min aż do osiągnięcia rozwarstwienia na odcinku 100 mm. Wielkość siły rozwarstwiającej kontroluje się na skali co 15 s. Z wyników dla każdego kierunku oblicza się średnią arytmetyczną, odrzucając wynik pierwszy i ostatni. Wielkość przyczepności międzywarstwowej X oblicza się ze wzoru

X=~, daN/cm    (9.16)

s

gdzie: P - średnia siła rozwarstwiająca dla trzech próbek, daN; S = 5 cm -szerokość badanej próbki.

Sprawdzenie zdolności dopasowywaniu się wykładziny do podkładu. Właściwość ta ma znaczenie przy wykonawstwie robót podłogowych i wpływa na zachowanie podczas eksploatacji. W szczególności jest ona ważna dla wykładzin w kształcie rulonów. Sprawdzenie wykonuje się na dwóch próbkach

0    długości I m oraz szerokości arkusza i polega ono na ułożeniu ich stroną licową na równej i gładkiej powierzchni w pomieszczeniu w warunkach standardowych na 24 h. Po tym czasie dokonuje się oględzin i sprawdza czy nastąpiło dobre rozprostowanie i nie ma zgięć wskutek uprzedniego zwinięcia w mion oraz czy występuje dobre przyleganie do podkładu na całej powierzchni

1    przy krawędziach. Wynik badania może być dodatni lub ujemny.

Sprawdzanie nasiąkliwości wodą metodą wgłębną. Badanie przeprowadza się przy użyciu wagi analitycznej z dokładnością ważenia do 0,0002 g. Do badań przygotowuje się 3 próbki o wymiarach 50x50 mm. Kondycjonowane próbki po zważeniu umieszcza się na 24 h w wodzie destylowanej o temp. 20°C w ten sposób, żeby nie stykały się ze sobą i były całkowicie zanurzone w wodzie na głębokość ok. 30 mm. Po wyjęciu z wody suszy się je bibułą filtracyjną, odstawia na 3 min i waży. Następnie ponownie umieszcza się próbki w wodzie na 6 dób. Nąsiąkliwość po 1 i 6 dobach oblicza się w procentach. Za wynik sprawdzenia przyjmuje się średnią arytmetyczną wyników z trzech pomiarów.

Sprawdzenie zawartości części lotnych. Dodawane do zmiękczonego polichlorku winylu) i jego kopolimerów plastyfikatory mogą zawierać składniki lotne, nie zawsze ulatniające się w czasie przetwórstwa. Ulatniają się natomiast z wykładziny podłogowej przy dłuższym czasie jej użytkowania, co ma szkodliwy wpływ na zdrowie użytkowników, a ponadto powoduje stopniową utratę dobrych właściwości wykładziny. Badanie przeprowadza się wagowo metodą suszarkową na trzech próbkach o wymiarach 50x150 mm. Kondycjonowane i zważone na wadze analitycznej z dokładnością do 0,0002 g próbki umieszcza się na 6 h w suszarce nagrzanej do temp. 100±2°C. Ponownie waży się je po 2 h od wyjęcia, przechowując w warunkach laboratoryjnych. Zawartość części lotnych oblicza się w procentach z różnicy masy próbki przed i po wygrzewaniu, jako średnią arytmetyczną wyników z trzech pomiarów.

Sprawdzenie odporności na krótkotrwałe działanie substancji chemicznych (produktów użytku domowego, środków myjących i konserwujących). Badanie przeprowadza się na trzech próbkach wyciętych z wykładziny podłogowej o wymiarach 100x100 mm. Na środku każdej z nich układa się 3 krążki tkaniny