IMGP0562

Część pierwsza. Powstanie mowy

10. Odbijanie odtupków za pomocą tak zwanej techniki Icwaluaskiej

a także domniemanymi wyższymi zdolnościami lingwistycznymi współczesnego Homo sapiens w stosunku do jego poprzedników.

PIĘŚCIAKI HOMO ERECTUS

Narzędzia wytwarzane setki tysięcy lat przed neandertalczykiem, w czasach Homo erectus\ również jednak nie powstawały poprzez „bezmyślne tłuczenie kamieni” (por. s. 77), jak to sobie niekiedy wyobrażali odważni w wydawaniu opinii, ale nieobeznani z tematem, dziennikarze. Wytwarzane przez wczesnego człowieka już około 1,5 miliona lat temu pięściaki aszel-skie (zwane tak od miejsca odkrycia w Saint-Acheul, na przedmieściach Amiens w północnej Francji), a przynajmniej ich formy rozwinięte, miały całkowicie piękny kształt, natomiast ich wykonanie było niezmiernie pracochłonne i wymagało znacznej zdolności planowania i technicznego mistrzostwa.

Pięściaki powstawały przez odbijanie po obu stronach dużej bryty krzemiennej serii płaskich, muszłowatych odłupków, aż do wypracowania formy końcowej o owalnym lub trapezoidalnym kształcie, w młodszych egzemplarzach (sprzed około 700 tysięcy łat) najczęściej w znacznym stopniu symetrycznej. Jak podkreśla brytyjski prehistoryk John A. Gowlett, podczas tego

11. Pięściak aszelski z południowej Francji, datowany na 500 do 200 tysięcy lat

„ciągu czynności (...) każdy kolejny etap pracy [musiał] być podporządkowany celowi finalnemu”, tak że prehistoryczni wytwórcy pięściaków już na początku pracy musieli opracować w wyobraźni „dobrze zdefiniowany, teoretyczny obraz produktu końcowego, jaki chcieli osiągnąć”. Z symetrycznej formy narzędzi Gowlett wnioskuje ponadto, że już Jiomo erectus 700 tysięcy lat temu miał ścisty geometryczny zmysł proporcji.”⁸ Badacz przypuszcza również, iż ten wczesny człowiek „potrzebował języka” do skutecznego przekazywania innym techniki wytwarzania pięściaków.⁹ Tkkże amerykański archeolog Thomas Wynn, po wnikliwej analizie różnych prehistorycznych narzędzi kamiennych, doszedł do całkiem podobnego wniosku, źe „geometria pięściaków z młodszej fazy kultury aszelskiej wymagała poziomu inteligencji, charakterystycznego dla współczesnych dorosłych ludzi.”¹⁰

ZŁOŻONE TECHNOLOGIE

Opinia o technicznej zręczności i potencjale intelektualnym, ustalona na podstawie kamiennych narzędzi produkowanych przez Homo erectus i neandertalczyka, wśród archeologów nie tworzy tak negatywnego obrazu, jak można by się spodziewać po stwierdzeniach cytowanych na wstępie. Jedynie najstarsze narzędzia kamienne przemysłu olduwajskiego (nazwane tak od