larsen0198

198 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

Działanie p-adrenergiczne noradrenaliny -zwiększenie kurczliwości i pobudliwości mięśnia sercowego - zasadniczo jest podobne do działania adrenaliny, ale nakładają się na nie skutki przeciwregulacji: po podaniu noradrenaliny wzrostowi ciśnienia tętniczego w wyniku pobudzenia baroreceptorów towarzyszy odruchowa bradykardia. Skurcz naczyń obwodowych i zwolnienie akcji serca przeciwdziałają wzrostowi pojemności minutowej, toteż pod wpływem noradrenaliny pojemność minutowa serca może nawet ulec zmniejszeniu.

Zastosowanie w anestezjologii. Noradrenalinę stosuje się wtedy, gdy znaczne obniżenie oporu naczyniowego i ciśnienia tętniczego lub ciśnienia perfuzyjnego grozi drastycznym zmniejszeniem przepływu przez ważne dla życia narządy: serce i mózg. Jednakże po podaniu noradrenaliny wzrostowi przepływu krwi przez serce i mózg towarzyszy zmniejszenie przepływu w innych narządach.

Praktyczne zasady stosowania noradrenaliny:

►    W razie dużego spadku ciśnienia wywołanego zmniejszeniem oporu obwodowego, noradrenalinę podaje się w dawce 2-16 ug/min z użyciem strzykawki automatycznej.

►    Należy podawać możliwie jak najmniejsze dawki, względnie do uzyskania wzrostu średniego ciśnienia tętniczego do wysokości zapewniającej wystarczający przepływ przez serce i mózg.

►    Ze względu na silne działanie obkurczające naczynia lek należy podawać wę wlewie przez cewnik wprowadzony do żyły centralnej.

►    Czas podawania leku powinien być jak najkrótszy, aby zmniejszyć możliwość wystąpienia działań niepożądanych.

Zagrożenia. Głównym zagrożeniem przy podawaniu noradrenaliny jest niedokrwienie nerek i obszaru trzewnego w następstwie silnego dziatania kurczącego naczynia. Ponadto lek ten może zwiększać zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen, co jest szczególnie niepożądane u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca.

3.3 Izoproterenol

Lek ten należy do syntetycznych amin katecholo-wych i wywiera działanie stymulujące wyłącznie na receptory p-adrenergiczne. Ze wszystkich amin katecholowych najsilniej pobudza serce.

Działanie. Wpływ izoproterenolu na układ krążenia jest wyłącznie następstwem pobudzenia receptorów p-adrenergicznych:

-    zwiększenie kurczliwości i przyspieszenie akcji serca,

-    zmniejszenie oporu obwodowego w wyniku rozszerzenia naczyń w obszarach zaopatrzonych w receptory |i,

-    zwiększenie przepływu wieńcowego w następstwie pobudzenia receptorów (L i zwiększonego metabolizmu w mięśniu sercowym,

-    wzrost ciśnienia tętniczego wynikający ze zwiększenia pojemności minutowej serca; izoproterenol nie wywiera działania kurczącego na naczynia.

Zastosowanie w anestezjologii. Izoproterenol jest zalecany w określonych postaciach niewydolności serca, np. gdy pożądane jest przyspieszenie akcji serca i zmniejszenie oporu w naczyniach obwodowych. Ponadto stosuje się go w razie nagłego wystąpienia znamiennej bradykardii oraz bloku przedsionkowo-komorowego. Skuteczność izoproterenolu w nadciśnieniu płucnym jako leku rozszerzającego naczynia płucne nie została udowodniona.

Dawkowanie izoproterenolu:

1-5 pg/min za pomocą strzykawki automatycznej.

Zagrożenia. Najpoważniejszymi działaniami niepożądanymi izoproterenolu są:

-    tachykardia i zaburzenia rytmu serca,

-    spadek ciśnienia tętniczego krwi.

Należy zachować ostrożność podając go pacjentom z chorobą niedokrwienną serca. Zwiększenie zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen i jednoczesne obniżenie ciśnienia perfuzji wieńcowej mogą być przyczyną niedokrwienia mięśnia sercowego.

Zamiast izoproterenolu bywa stosowany jego izomer - orcyprenalina. Sposób działania obydwu tych związków jest porównywalny, ale orcyprenalina działa nieco słabiej.

3.4 Dopamina

Dopamina jest endogenną aminą katecholową wytwarzaną w pozazwojowych zakończeniach nerwowych oraz w rdzeniu nadnerczy jako substrat do syntezy noradrenaliny. Ponadto odgrywa ważną rolę jako neuroprzekaźnik w ośrodkowym układzie nerwowym.