larsen0074

74 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

nie układu kwasu y-aminomasłowego (GABA). Działanie etomidatu może być zniesione przez antagonistów GABA.

W ciągu jednej minuty po iniekcji dawki wprowadzającej pojawia się sen, a 2-3 min po wstrzyknięciu z wszystkimi pacjentami można nawiązać kontakt słowny. Czas snu zależy od dawki, jest dłuższy po większych dawkach. Po dawce usypiającej jest jednak krótszy niż po tiopentalu lub me-tohexitalu. Czas trwania fazy wybudzania zależy także w dużym stopniu od dawki.

Etomidat nie ma żadnego działania przeciwbólowego, jest tylko silnym hipnotykiem. Zabiegów chirurgicznych nie można wykonywać w znieczuleniu samym etomidatem, nawet jeżeli jest zastosowany w bardzo dużej dawce.

Zmiany w EEG pod wpływem etomidatu są podobne do zmian po tiopentalu i innych środkach ogólnie znieczulających; zależą, podobnie jak po tiopentalu, od podanej dawki oraz od innych podanych środków działających ośrodkowo. Hamowania salw (burst suppression) można oczekiwać po dawkach przekraczających 0,3 mg/kg.

Po wstrzyknięciu etomidatu u niektórych pacjentów pojawiają się mioklonie i dyskinezy. Tym zaburzeniom motorycznym nie towarzyszą jednak potencjały drgawkowe w EEG. Uprzednie podanie opioidów (np. 0,1 mg fentanylu) albo pochodnej benzodiazepiny zwykle osłabia mioklonie i dyskinezy, ale przedłuża czas trwania znieczulenia.

3.2,2 Układ krążenia

Spośród wszystkich anestetyków dożylnych etomidat wykazuje najsłabsze działanie krążeniowe (tab. 4.3).

U człowieka o zdrowym sercu częstość akcji serca, wskaźnik objętości wyrzutowej, dp/dt,_rax ani

LVEDP nie zmieniają się w istotnym stopniu pod wpływem dawki wprowadzającej (0,3 mg/kg). Średnie ciśnienie w aorcie nie zmienia się lub spada tylko nieznacznie. Opór obwodowy nieco maleje, pojemność minutowa serca odpowiednio nieco rośnie.

Zużycie tlenu przez mięsień sercowy nie zmienia się pod wpływem etomidatu, natomiast krążenie wieńcowe wzrasta o ok. 20%, a opór naczyń wieńcowych odpowiednio maleje. Jednocześnie różnica w zawartości tlenu w tętnicach i żyłach wieńcowych maleje, pojawia się więc do pewnego stopnia „luksusowa perfuzja” mięśnia sercowego. Wzrost ukrwienia wieńcowego polega na nieznacznym rozszerzeniu naczyń pod wpływem etomidatu.

Jakkolwiek działania etomidatu na układ krążenia są słabe, to jednak trzeba uwzględnić, że środek ten u wielu pacjentów nie zapewnia wystarczającej ochrony przed krążeniowymi reakcjami na bodziec intubacji.

Przy stosowaniu etomidatu u osób chorych na serce trzeba także liczyć się z upośledzeniem czynności serca i spadkiem ciśnienia tętniczego krwi. Należy jednak pamiętać, że niekorzystne działania krążeniowe są po etomidacie słabiej zaznaczone niż po innych środkach stosowanych do wprowadzenia do znieczulenia.

Wpływ na krążenie mózgowe i na ciśnienie śródczaszkowe - zob. rozdz. 41.

3.2.3 Układ oddechowy

Po wstrzyknięciu 0,3 mg/kg etomidatu objętości oddechowa i minutowa maleją o ok. 20%, częstość oddechu rośnie o ok. 13%. U niektórych pacjentów, zwłaszcza w starszym wieku, może wystąpić zatrzymanie oddechu trwające 15-30 s. Wpływ etomidatu na oddychanie utrzymuje się około 3-5 min i prowadzi zwykle do spadku pa0₂ o ok. 10 mmHg,

Tabela 4.3 Działania krążeniowe anestetyków dożylnych
Związek	Średnie ciśnienie tętnicze	Częstość akcji serca	Pojemność minutowa serca	Kurczliwość mięśnia sercowego	Systemowy opór naczyniowy	Rozszerzenie naczyń
Tiopental	4	T	4	4	4 lub T	silne
Metohexital	4	TT	4	4	4 lub T	umiarkowane
Etomidat	0	0	0	0	0	0
Propofol	U	4	4	4	silny 4	silne
Ketamina	TT	TT	T	T lub 4*	T lub 4*	0
Midazolam	0 lub 1	4 lub T	0 lub 4	0	4 lub 0	umiarkowane

0 - bez zmiany, * zmiana zależna od rezerwy sympatoadrenergicznej, i spadek, zmniejszenie, t wzrost, zwiększenie