larsen0202

202 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

7.1 Podział

Lek p-adrenolityczny określany jest jako kardio-selektywny, jeżeli działa głównie na receptory p_r -adrenergiczne w sercu. Jak dotąd nie ma p-adre-nolityków, które działają wyłącznie na receptory P,, działanie dostępnych środków dotyczy również receptorów p₂ z nasileniem zależnym od wielkości dawki. Ważne:

f W dawkach klinicznych wszystkie p-adrenolityki wykazują właściwości kardioselektywne i niese-lektywne.

Poza podziałem na podstawie selektywności, leki P-adrenolityczne można dzielić na stabilizujące błonę komórkową i wykazujące wewnętrzną aktywność sympatykomimetyczną. Niektóre z nich mają obydwie te właściwości.

Leki p-adrenolityczne stabilizujące błonę komórkową opóźniają szybkość narastania potencjału czynnościowego bez wpływu na wielkość i czas trwania potencjału spoczynkowego. Ich działanie określa się jako chinidynopodobne lub przypominające działanie środków znieczulających miejscowo. Do tej grupy należą m.in. propranolol. al-prenolol, acebutolol.

Leki P-adrenolityczne z wewnętrzną aktywnością sympatykomimetyczną dodatkowo wywierają działanie agonistyczne na receptory P-adre-nergiczne, znacznie jednak słabsze od czystych agonistów. Przykładem jest pindolol.

7.2 Wpływ na układ krążenia

Leki p-adrenolityczne zwalniają częstość akcji serca i zmniejszają pojemność minutową, wydłużają czas trwania skurczu i nieznacznie obniżają spoczynkowe ciśnienie tętnicze. Działanie to jest silniej wyrażone w razie zwiększonego napięcia układu współczulnego, np. podczas wysiłku. Pod wpływem P-adrenołityków zdolność do obciążenia organizmu wysiłkiem maksymalnym zmniejsza się u osób zdrowych, a u chorych z dławicą piersiową może wzrosnąć.

Działanie inotropowe i chronotropowe. Wszystkie P-adrenolityki stosowane w odpowiednich dawkach działają inotropowo i chronotropowo ujemnie. Ponadto osłabiają działanie podawanych egzogennych agonistów receptorów P-adrener-gicznych, ale bez wpływu na inotropowe działanie wapnia, naparstnicy, aminofiliny i glukagonu.

Rytm i automatyzm serca. Zwalniają czynność bodźcotwórczą węzła zatokowego, szybkość spontanicznej depolaryzacji bodźcotwórczych ośrodków ektopowych oraz szybkość przewodzenia w przedsionkach i węźle przedsionkowo-komorowym.

Zużycie tlenu przez mięsień sercowy. W następstwie ujemnego działania inotropowego i chrono-tropowego zmniejsza się kurczliwość i częstość akcji serca, a tym samym maleje zużycie tlenu przez mięsień sercowy. Takie działanie jest szczególnie pożądane u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca.

Ciśnienie tętnicze. P-adrenolityki obniżają ciśnienie tętnicze krwi. Efekt hipotensyjny narasta powoli i jest przypuszczalnie wywołany działaniem kilku różnych mechanizmów.

7. 3 Działania niepożądane i zagrożenia

Główne niebezpieczeństwo wynika z samej blokady receptorów P-adrenergicznych, zwłaszcza u chorych ze zmniejszoną rezerwą serca, u których może wystąpić stopniowo narastająca lub ostra niewydolność serca.

U chorych z blokiem przedsionkowo-komorowym leki P-adrenolityczne mogą nasilić stopień bloku lub spowodować zatrzymanie akcji serca.

Nagłe zaprzestanie podawania leku P-adrenołi-tycznego u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca nierzadko jest przyczyną zespołu odstawienia, charakteryzującego się gwałtownym wzrostem ciśnienia tętniczego krwi i silnymi napadami dławicy piersiowej.

Trzeba także pamiętać o działaniu leków' P-ad-renolitycznych na drogi oddechowe: zablokowanie receptorów' P-adrenergicznych wywołuje skurcz oskrzeli i wzrost oporu w drogach oddechowych. Ważne:

f Leki p-adrenolityczne są przeciwwskazane u chorych na astmę oskrzelową i rozedmę pluć.