larsen0220

220 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

Ważne:

ł Rezerwa wieńcowa jest to stosunek wielkości oporu naczyniowego w krążeniu wieńcowym w spoczynku do wielkości oporu naczyniowego przy maksymalnie rozszerzonych tętniczkach.

6.3    Równowaga tlenowa w mięśniu sercowym

Różnica pomiędzy ilością tlenu dostarczonego do mięśnia sercowego a jego zapotrzebowaniem na tlen nazywana jest równowagą lub bilansem tlenowym (ryc. 10.6). Przy zachowanej równowadze każdemu wzrostowi obciążenia towarzyszy odpowiednio zwiększona podaż tlenu do mięśnia sercowego. Utrzymanie stanu równowagi tlenowej osiągane jest na drodze autoregulacyjnego zwiększenia lub zmniejszenia przepływu wieńcowego.

Hibernowny mięsień sercowy (hibernating myo-cardium). Jeżeli przez dłuższy czas utrzymuje się dysproporcja pomiędzy przepływem wieńcowym a kurczliwością mięśnia sercowego, mniej ukrwio-ne obszary mięśnia sercowego zaprzestają swojej czynności i wchodzą w stan hibernacji. Dopływająca krew dostarcza jeszcze dostateczną ilość tlenu do podtrzymania metabolizmu struktur komórkowych, zawartość fosfokreatyny jest tylko nieznacznie obniżona. Po ustąpieniu zaburzeń perfu-zji obszary hibernowane podejmują w pełnym zakresie swoją funkcję, ale do całkowitej normalizacji potrzebują wielu godzin lub dni. Obszary mięśnia sercowego będące w stanie hibernacji reagują na dodatnią stymulację inotropową.

Całkowite niedokrwienie po upływie około 20 min doprowadza do nieodwracalnej martwicy. Jeżeli w ciągu tych 20 min nastąpi skuteczna re-perfuzja niedokrwionego obszaru mięśnia sercowego, to rozwija się w nim stan zwany „ogłuszeniem” (stunned myocardium). Kurczliwość tego obszaru jest znacznie upośledzona jeszcze przez kilka godzin lub dni, ale zachowana jest reakcja na działanie amin katecholowych. W końcu zmiany kurczliwości mogą całkiem ustąpić.

6.4    Regulacja krążenia wieńcowego

Za każdym razem w dostosowaniu wielkości przepływu wieńcowego do potrzeb biorą udział następujące czynniki:

-    hemodynamiczne,

-    mięśniowe,

-    humoralno-hormonalne,

-    miejscowe czynniki metaboliczne,

-    wpływ czynności śródbłonka na napięcie ściany naczyniowej.

6.5 Patofizjologia

krążenia wieńcowego w prawidłowych tętnicach wieńcowych

Zaburzenia przepływu wieńcowego są charakterystyczne dla choroby wieńcowej serca (zob. rozdz. 16), ale mogą występować także w innych schorzeniach.

Tachykardia. U osób zdrowych z prawidłowymi tętnicami wieńcowymi przyspieszenie akcji serca nie powoduje niedokrwienia mięśnia sercowego, ponieważ zwiększone zapotrzebowanie mięśnia na tlen wywołuje odpowiedni wzrost przepływu wieńcowego. Niewytrenowane, zdrowe osoby dobrze znoszą przyspieszenie akcji serca do około 150 ude-

zapotrzebowanie na 0₂    podaż 0₂

•    krążenie wieńcowe

-    wielkość przepływu przez tętnice wieńcowe

-średnie ciśnienie rozkurczowe w aorcie

-    LVEDP

-szybkość napełniania w okresie rozkurczu

•    zawartość 0₂

w krwi wieńcowej

-stężenie hemoglobiny

-wysycenie tlenem krwi tętniczej

-    krzywa dysocjacji 0₂

¹ częstość akcji serca ¹ ciśnienie tętnicze (= obciążenie następcze ¹ objętość komory obciążenie wstępne)

• kurczliwość

Ryc. 10.6 Równowaga tienowa w mięśniu sercowym. Po lewej: czynniki zwiększające zapotrzebowanie na 0₂.

Po prawej: czynniki, które określają lub wpływają na podaż 0₂ do mięśnia sercowego.