larsen0068

68 I Podstawy farmakologiczne i fizjologiczne

szybkie wstrzyknięcie dużych dawek powoduje szybki spadek oporu obwodowego i silną hipoten-sję. Trzeba się też liczyć z większym spadkiem ciśnienia tętniczego u pacjentów z nadciśnieniem, schorzeniami serca lub hipowolemią.

Opór naczyń obwodowych. Wpływ barbituranów na opór obwodowy jest zwykle słaby i zmienny. Co prawda związki te w warunkach doświadczalnych powodują bezpośrednie zwiotczenie mięs'ni gładkich, jednak opór naczyń obwodowych pozostaje niezmieniony lub nawet wzrasta, przypuszczalnie z powodu wyrównawczego zwiększenia aktywności układu współ-czulnego.

Naczynia pojemnościowe. Żyły rozszerzają się pod wpływem barbituranów. Wskutek tego następuje nagromadzenie krwi w żyłach ze zmniejszeniem powrotu krwi żylnej do serca. Przyczyną jest prawdopodobnie wpływ' na ośrodkową aktywność sympatyczną.

Częstość akcji serca. Po wstrzyknięciu tiopentalu albo metohexitalu częstość akcji serca zwykle odruchowo rośnie.

Kurczliwość mięśnia sercowego. Barbiturany wywierają bezpośrednie ujemne działanie inotropowe na mięsień sercowy. Objętość wyrzutowa maleje.

Pojemność minutowa serca. Umiarkowane dawki ultrakrótko działających barbituranów zmniejszają pojemność minutową o ok. 10-25%, duże dawki - o ok. 50%. Spadek pojemności minutowej serca wywoływany jest przez różne mechanizmy:

-    bezpośrednie ujemne działanie inotropowe barbituranów,

-    zmniejszenie komorowego ciśnienia wypełnienia przez wypełnienie żył,

-    ośrodkowe tłumienie aktywności układu współ-czulnego.

Nasilenie spadku pojemności minutowej serca zależy od rozwijających się mechanizmów wyrównawczych. Należą do nich odruchowa tachykardia wyzwolona spadkiem ciśnienia tętniczego oraz pobudzenie aktywności układu współczułnego.

Ukrwienie wieńcowe i zużycie tlenu przez mięsień sercowy. U pacjentów ze zdrowym sercem pod wpływem klinicznych dawek ultrakrótko działających barbituranów zużycie tlenu przez mięsień sercowy i wieńcowy przepływ krwi rosną o 50%, pobieranie glikozy przez mięsień sercowy -

0    28%, a pobieranie wolnych kwasów tłuszczowych - o 12%. To zwiększenie zapotrzebowania mięśnia sercowego na energię polega na zwiększeniu częstości skurczów przez tiopental lub meto-hexital. Ponadto pewną rolę mogłoby odgrywać zwiększenie napięcia ściany serca, ponieważ stwierdzono także nieznaczny wzrost końcowo-rozkurczowego ciśnienia w lewej komorze.

Zaburzenia rytmu serca. Po wstrzyknięciu ultrakrótko działających barbituranów mogą wystąpić zaburzenia rytmu serca, najczęściej przedwczesne skurcze komorowe, zwłaszcza jeżeli pacjent oddycha samodzielnie. Częstość zaburzeń rytmu serca może sięgać 20%. Wydaje się, że najważniejszą przyczyną jest wywoływana przez barbiturany depresja oddychania z następową hiperkapnią.

Wpływ' na krążenie mózgowe i ciśnienie śród-czaszkowe - zob. rozdz. 41.

2.2.3 Układ oddechowy

Tiopental, metohexitał i inne barbiturany deprymują ośrodek oddechowy w stopniu zależnym od dawki; reakcja na CO? i na hipoksję jest osłabiona lub nawet zniesiona. Po wstrzyknięciu dawki nasennej tiopentalu objętość oddechowa maleje, częstość oddechu nieco rośnie; pojemność minutowa serca jest zmniejszona, paC0₂ nieznacznie rośnie.

Po dawkach znieczulających objętość oddechowa rośnie na 2-3 oddechy, potem występuje bezdech; jest to moment, w którym tiopental osiąga największe stężenie w mózgu. Krótko potem oddychanie jest znowu podejmowane, głębokość

1    częstość oddychania są jednak zmniejszone. Nasilenie depresji oddychania zależy przy tym od stopnia pobudzenia; jest większa, jeżeli nie działają na pacjenta żadne bodźce anestezjologiczne ani chirurgiczne.

Praktycznie ważne jest, że po dożylnym wstrzyknięciu tiopentalu lub metohexitalu mogą wystąpić kaszel, kurcz krtani lub oskrzeli, zwłaszcza jeżeli znieczulenie jest tylko płytkie. W głębokim znieczuleniu ogólnym nie obserwuje się tych reakcji. Dokładna przyczyna nadmiernej reaktywności nie jest znana, sprzyjają jej jednak obecność śluzu w drogach oddechow'ych, wprowadzenie rurki lub zatkanie dolnej części gardła przez język.

Wywołany barbituranami kurcz oskrzeli można najczęściej znieść przez podanie anestetyku wziewnego.