820 II Anestezjologia ogólna
Należy unikać hipowentylacji w tym okresie, gdyż opóźnia to budzenie po znieczuleniu wziewnym.
Służące do wprowadzenia i podtrzymania znieczulenia anestetyki dożylne łącznie z barbituranami, etomidatem, ketaminą, propofolem, benzodiaze-pianami i neuroleptykami mogą powodować brak reakcji na bodźce w okresie pooperacyjnym. Tio-pental, metoheksital, etomidat i propofol doprowadzają do tego przeważnie tylko wtedy, gdy użyte są pod koniec znieczulenia w formie bolusa, lub gdy są stosowane przez dłuższy czas w wyższych dawkach, np. w TIVA. Ketamina może także opóźniać budzenie, szczególnie gdy podaje się ją z opiodami, służącymi do złagodzenia wywoływanych przez nią objawów psychomimetycznych. Przedłużający się brak reakcji po benzodiazepi-nach przypomina stan po zastosowaniu anestety-ków wziewnych i barbituranów.
Nadmierna blokada nerwowo-mięśniowa po zakończeniu operacji doprowadza do całkowitego braku reakcji. Stan ten, przez mniej doświadczonych lekarzy, może być trudny do odróżnienia od śpiączki. Rozpoznanie można potwierdzić używając stymulatora nemów. Podanie antagonistów prowadzi do „obudzenia się” pod warunkiem, że jednocześnie nie ma przedłużonego działania środków znieczulających ogólnie.
Niektóre antybiotyki, przede wszystkim aminogli-kozydy, mogą wydłużać działanie środków zwiotczających (zob. rozdz. 7) i powodować po operacji stan kliniczny przypominający brak reakcji. Jeśli używa się tych antybiotyków podczas operacji, trzeba obniżyć dawkę środków zwiotczających. Aminoglikozydy nie powinny być także stosowane w pierwszych godzinach po operacji, ponieważ może po nich wystąpić rekuraryzacja.
Ciężkie schorzenia wątroby mogą wydłużyć okres budzenia się z różnych powodów:
- obniżonej zawartości białek w surowicy i zmniejszonej zdolności do wiązania się z nimi leków,
- zmniejszenia objętości krwi krążącej połączonego z wysokim maksymalnym stężeniem leków,
- obniżonego tempa przemiany anestetyków i środków pomocniczych (co rzadko ma znaczenie),
- stuporu lub śpiączki w wyniku choroby wątroby jako takiej.
Ciężka niewydolność nerek wydłuża wydzielanie środków zwiotczających i prowadzi do utrzymującej się blokady nerwowo-mięśniowej. Zaburzenie to występuje obecnie raczej rzadko, ponieważ dostępne środki są bezpieczniejsze. W przypadku encefalopatii mocznicowej należy się liczyć z przedłużonym działaniem anestetyków i środków uzupełniających w okresie pooperacyjnym. Dochodzi do tego szczególnie wtedy, gdy nie dostosuje się ich dawek do stanu chorego.
Chorzy z ciężką postacią COPD i zmniejszonym napędem oddechowym pod wpływem wzrostu pC02 silnie reagują na resztkowe stężenie anestetyków, leków uspokajających i opioidów. W przypadkach tych zawsze trzeba wziąć pod uwagę hi-perkapnię jako przyczynę przedłużającego się stanu nieświadomości. Należy także pamiętać, że zmniejszony napęd oddechowy opóźnia usuwanie przez płuca anestetyków wziewnych. Dlatego w okresie wyprowadzania ze znieczulenia odpowiednia wentylacja ma duże znaczenie.
Noworodki, małe dzieci i pacjenci w podeszłym wieku niekiedy budzą się po znieczuleniu z opóźnieniem. Powodem tego jest prawdopodobnie zmieniona wrażliwość na działanie anestetyków i leków uspokajająco-nasennych. Pewną jednakże rolę może odgrywać przedawkowanie tych leków.
Hipotermia wydłuża budzenie się z różnych powodowe przez, zahamowanie metabolizmu wydłuża się wydzielanie wielu leków; hipotermia nasila także działania środków' zwiotczających i upośledza działanie leków odwracających blokadę nerwowo--mięśniow'ą. W przypadku hipotermii rozpuszczalność anestetyków wziewnych jest zwiększona,