larsen0871

871

32. Powikłania i sytuacje krytyczne związane ze znieczuleniem

Należy pomiętać, że stałe części pokarmu nie mogą być odessane przez sondę, a często stają się przyczyną zablokowania jej światła, powodując utrudnienie odpływu treści płynnej. Już podczas samego zgłębnikowania mogą być wywołane wymioty, a u pacjentów w złym stanie ogólnym może dojść podczas tej procedury do aspiracji.

Sonda żołądkowa znajdująca się podczas wprowadzania do znieczulenia w świetle przełyku oraz żołądka może ułatwiać proces regurgitacji. Wielu autorów zaleca wyjęcie sondy krótko przed wprowadzeniem do znieczulenia.

7.4.3    Leki alkalizujące

Leki alkalizujące podwyższają u większości pacjentów wartość pH soku żołądkowego > 2,5. Nie wpływają jednak na zmniejszenie częstości wystąpienia zjawiska aspiracji treści żołądkowej. Leki te nie chronią także przed aspiracją stałych części pokarmowych. Nierozpuszczalne leki alkalizujące, np. związki magnezu, mogą ponadto w przypadku przedostania się do dróg oddechowych prowadzić do ciężkich i nieodwracalnych uszkodzeń miąższu płucnego.

Alternatywnie, niektórzy z autorów zalecają przedoperacyjne, doustne podanie rozpuszczalnego cytrynianu sodu (szczegóły - zob. rozdz. 18 i 37). Także i ta substancja nie gwarantuje ochrony przed aspiracją stałego lub bakteryjnie zakażonego materiału.

7.4.4    Antagoniści receptora H₂

Antagoniści receptora histaminowego (receptory Hi) - cimetydyna i ranitydyna - zmniejszają wytwarzanie soku żołądkowego i podwyższają wartość pH (szczegóły - zob. rozdz. 18 i 37). Substancje te, ze względu na opóźnione działanie mają zastosowanie tylko w zabiegach planowych. One również nie stanowią żadnej ochrony przed aspiracją części stałych pokarmów.

7.4.5    Leki przeciwwymiotne

Leki przeciwwymiotne, np. metoklopramid lub domperidon (Motilium), powodują opróżnienie żołądka w czasie 40-60 min i podwyższają napięcie zwieracza żołądkowo-przełykowego przez 40 min. Nie ma pewności co do skuteczności działania, zapobiegającego aspiracji po podaniu tych leków na 15-30 min przed wprowadzeniem do znieczulenia.

7.4.6 Cytrynian sodu

Cytrynian sodu (30 ml) podwyższa wartość pH soku żołądkowego, redukując w ten sposób potencjalnie szkodliwe działanie kwasu na miąższ płucny i zmniejsza niebezpieczeństwo hipoksji. Jednocześnie cytrynian jest odpowiedzialny za zwiększenie objętości treści żołądkowej. W przypadku stałych resztek pokarmowych jego zastosowanie nie przynosi korzyści.

7.5 Wybór rodzaju znieczulenia

Zabiegi drobne u pacjenta, który nie jest na czczo, należy wykonywać w miarę możliwości w znieczuleniu miejscowym. Jeśli konieczne jest wykonanie znieczulenia ogólnego, musi mu towarzyszyć intubacja dotchawicza. Obowiązuje następująca zasada:

ł Nie wykonywać znieczulenia ogólnego przy użyciu maski twarzowej i nie prowadzić przy jej użyciu oddechu zastępczego u chorego, który nie jest na czczo.

Zasada ta dotyczy także stosowania maski krtaniowej! Niebezpieczeństwo aspiracji istnieje zarówno podczas wprowadzenia do znieczulenia, jak i podczas wyprowadzania ze znieczulenia i ekstubacji. W ramach profilaktyki należy przedsięwziąć szczególne środki.

7.6 Wprowadzenie

do znieczulenia u pacjenta z pełnym żołądkiem

Podczas wprowadzenia do znieczulenia w przypadku chorego z pełnym żołądkiem niebezpieczeństwo aspiracji jest największe! Dlatego też obowiązuje postępowanie przemyślane i dobrze zaplanowane. Należy kierować się w nim następującymi zasadami:

►    przygotowanie urządzenia ssącego z grubym cewnikiem,

►    odpowiednie ułożenie pacjenta na stole operacyjnym,

►    ewentualna intubacja dotchawicza u pacjenta przytomnego,

►    uniemożliwienie czynnych wymiotów,

►    unikanie stadium pobudzenia w czasie wprowadzania do znieczulenia.