924 II Anestezjologia ogólna
wzrostu liczby późnych powikłań u osób, które przeżyły zatrzymanie krążenia.
Nie określono najwyższej maksymalnej dawki adrenaliny podawanej w czasie postępowania resuscytacyjnego, tzn. że należy ją podawać w powtarzających się dawkach tak długo, aż nie uzyska się powrotu spontanicznej czynnos'ci serca lub nie przerwie się postępowania resuscytacyjnego.
Adrenalinę należy podać możliwie jak najszybciej i.v. po rozpoczęciu zewnętrznego masażu serca: jeśli nie ma dostępu do żyły, może być podana dooskrzelowo. Z podaniem leku nie można czekać na wynik badania EKG, gdyż narastająca w tym czasie kwasica metaboliczna może zmniejszać działanie adrenaliny.
J Nie należy podawać adrenaliny, jeśli na już włączonym monitorze EKG stwierdza się migotanie komór, które trzeba niezwłocznie przerwać.
Ta substancja pochodzenia organicznego, znana jako hormon antydiuretyczny, w wysokich, niefizjo-logicznych dawkach wywołuje skurcz naczyń obwodowych niezwiązany ze stymulacją adrener-giczną. Działanie polega na bezpośrednim pobudzeniu receptorów V, komórek mięśni gładkich naczyń, przede wszystkim w skórze, mięśniach szkieletowych, jelicie i tkance tłuszczowej, oraz znacznie słabiej wyrażone działanie w tętnicach wieńcowych i naczyniach nerkowych. Wazopresyna rozszerza naczynia mózgowe; zapotrzebowanie serca na tlen nie wzrasta, ponieważ nie wywiera ona żadnego działania stymulującego na receptory (3-adrenergiczne.
Wazopresyna podana po krótkotrwałym migotaniu komór zwiększa ciśnienie perfuzji wieńcowej i ukrwienie ważnych dla życia narządów, a także podaż tlenu do tkanki mózgowej i częstość średnio-napięciowego migotania komór. Podobne działania obserwowano także po dłużej trwającym zatrzymaniu akcji serca i rozkojarzeniu elektromechanicznym. Po skutecznej resuscytacji nie występuje bra-dykardia. Obecnie trwające badania kliniczne wykazują, że wazopresyna zwiększa skuteczność postępowania resuscytacyjnego w migotaniu komór. W razie braku skuteczności konwencjonalnych metod ACLS wazopresyna podwyższała ciśnienie tętnicze krwi i w pojedynczych przypadkach była skuteczna przy ożywianiu.
Według „Wytycznych 2000” wazopresyna została zaszeregowana jako skuteczny środek kurczący naczynia, który może być u dorosłych stosowany zamiast adrenaliny w migotaniu komór nie-poddającym się defibrylacji (klasa Ilb).
W częstoskurczu komorowym bez tętna / migotaniu komór można zamiast adrenaliny (1 mg/ 3-5 min) jednorazowo podać 40 j.m. wazopresyny i.v. (klasa Ilb).
Możliwa, że wazopresyna jest skuteczna także w asystolii i czynności elektrycznej serca bez tętna. Ale ponieważ nie ma na ten temat żadnych danych, które potwierdzają te przypuszczenia, więc wazopresyna w takich przypadkach jest zaszeregowana jako: „środek o działaniu niepewnym: nie zalecany, nie zabroniony”. Ta ocena obowiązuje także w przypadkach pacjentów', u których przy zatrzymaniu akcji serca leczenie adrenaliną nie było skuteczne. Być może, że wazopresyna wywiera korzystne działanie hemodynamiczne we wstrząsie przebiegającym z w'azodylatacją (wstrząs sep-tyczny, zespół posocznicy), gdy konwencjonalne leczenie nie jest skuteczne (klasa II b).
W leczeniu zatrzymania krążenia są także podawane z różnym skutkiem inne leki wywierające działanie a-adrenergiczne:
Noradrenalina, substancja działająca na receptory cti i a2-adrenergiczne oraz w mniejszym stopniu na receptory (3, podobnie jak adrenalina zwiększa ciśnienie perfuzji wieńcowej i może także być przydatna w przywracaniu spontanicznego krążenia. Wskaźnik przeżywalności lub liczba pacjentów wypisanych ze szpitala nie są wyższe niż po leczeniu adrenaliną.
Dopamina. Nie jest tak skuteczna jak adrenalin w leczeniu zatrzymania krążenia, a naw'et przypuszcza się, że wywiera działanie szkodliwe. Jest dlatego, w razie potrzeby, włączana dopiero po przywróceniu spontanicznego krążenia, np. w przypadkach hipotonii wywołanej niedostateczną czynnością mechaniczną serca. Najlepiej podawać ją w strzykawce automatycznej, a nigdy w postaci bolusa.
Metoksamina, fenylefryna. Leki działające agonistycznie względem receptorów a,-adrener-gicznych słabiej niż adrenalina zwiększają przepływ' w krążeniu wieńcowym i mózgowym, nawet