878 II Anestezjologia ogólna
datek halotanu nie powoduje dalszego wzrostu napięcia zdrowego mięśnia, w przypadku zaś hi-pertermii złośliwej następuje dalsze obkurczanie mięśnia.
Hipertermia złośliwa występuje najczęściej podczas wprowadzenia do znieczulenia lub w okresie budzenia. Najważniejsze, choć niecharakterysty-czne, objawy to:
- wzrost końcowowydechowego stężenia C02,
- tachykardia, zaburzenia rytmu serca,
- sztywność mięśni,
- kwasica,
- hiperkalieniia,
- tachypnoe (gdy pacjent nie jest zwiotczony). Gorączka występuje później.
Wzrost napięcia mięśniowego jest patognomo-nicznym objawem hipertermii złośliwej i występuje bezpośrednio po podaniu sukcynylocholiny. Objaw ten jest obserwowany u ok. 65% wszystkich pacjentów. Powtórne wstrzyknięcie sukcynylocholiny lub niedepolaryzującego środka zwiotczającego mięśnie nie usuwa na ogół napięcia mięśniowego. W przypadkach wolnego narastania objawów hipertermii złośliwej występują jej następujące wczesne objawy:
- wzmożone ucieplenie skóry,
- tachykardia,
- komorowe zaburzenia rytmu serca,
- tachypnoe (przy oddechu samoistnym),
- wahania ciśnienia tętniczego krwi,
- sinica,
- plamiaste zmiany skórne,
- wzmożona potliwość,
- zatrzymanie akcji serca.
O ile pa02 może utrzymać się w granicach normy, o tyle paC02 przeważnie wzrasta mimo wzmożonego wysiłku oddechowego. Końcowowydecho-we stężenie C02 wzrasta równie szybko także podczas wentylacji mechanicznej (wczesne zużycie pochłaniaczy C02). Ponadto stwierdza się zawsze ciężką kwasicę metaboliczną.
Stężenie wapnia w surowicy przejściowo wzrasta, a następnie się normalizuje. Tymczasem stężenie potasu w surowicy w okresie początkowym wzrasta znacznie. W dalszym przebiegu choroby może wystąpić mioglobinuria i ostra niewydolność nerek.
Hipertermię złośliwą można rozpoznać przede wszystkim na podstawie wczesnego wzrostu końcowowydechowego stężenia CO? (kapnometria!). W celu potwierdzenia rozpoznania należy wykonać następujące badania:
- gazometrię krwi tętniczej,
- pomiar pC02 i p02 krwi żylnej pobranej z dużych naczyń,
- oznaczenie stężenia potasu w' surowicy krwi. Wzrost pC02> 60 mmHg i obniżenie BE > -5 do -7 mEq/l przy wykluczeniu innych przyczyn są łącznie z objawami klinicznymi dostatecznymi dowodami potwierdzającymi hipertermię złośliwą i są one podstawą do podjęcia natychmiastowego leczenia.
Diagnostyka różnicowa: przełom w przebiegu nadczynności tarczycy, złośliwy zespół neurolep-tyczny, ostra katatonia, udar cieplny, gruczolak chromochłonny rdzenia nadnerczy, zatrucie kokainą, posocznica.
Aby uratować życie pacjentowi z hipertermią złośliwą należy podjąć leczenie natychmiast, w sposób przemyślany i zdecydowany.
Najważniejsze działanie polega na podaniu dan-trolenu. Lek ten w swoisty sposób zmniejsza uwalnianie wapnia z sarkoplazmy, wpływając prawdopodobnie pośrednio na mechanizm uwalniania mediatorów reakcji pobudzenie-skurcz. W ciągu 30 min od podania dantrolenu następują spadek temperatury ciała, spadek częstości akcji serca, częstości oddechu oraz ustępuje kwasica metaboliczna.
w Podanie dantrolenu jest jedynym leczeniem przyczynowym hipertermii złośliwej, powinno ono nastąpić, tak szybko, jak to tylko możliwe.
Postępowanie lecznicze przy hipertermii złośliwej ma z góry ustalony przebieg:
■*" Natychmiast przerwać podawanie środków wywołujących zespół objawów (anestetyków lotnych, sukcynylocholiny).
^ Zmienić układ oddechowy aparatu do znieczulenia lub jeśli to niemożliwe, wypłukać aneste-