lastscan135

lizy mogi| służyć metody opisane* w poprzednich podrozdziałach. Zestaw stosowanych wskaźników różni się dość istotnie od wskaźników wykorzystywanych do oce ny wypłacalności przedsiębiorstw, ze względu na specyfikę instytucji finansów Przy ocenie bierze się pod uw^ragę bezpieczeństwo i efektywność funkcjonowa Jednym z podstawowych kryteriów decydujących o standingu banku jest w ieli jego funduszy własnych, od której zależy zdolność do spłacania zaciągnięi zobowiązań.

Podstawą do decyzji o podjęciu współpracy z danym bankiem może być jego ratinj

publikowany przez wyspecjalizowane instytucje.

3.3.4.

Zabezpieczenie kredytowe

Metodą zmniejszenia indywidualnego ryzyka kredytowego są uzyskane przez bank zabezpieczenia, które powinny zapewnić odzyskanie zaangażowanej sumy kredytowej wraz z odsetkami i prowizjami. Podstawową gwarancją spłaty kredytu dla banku pow inna być sytuacja ekonomiczno-finansowa kredytobiorcy. W w ielu przypadkach nie można jednak dokładnie ocenić ry zyka związanego z daną transakcją; dotyczy to np. ubiegania się o kredyty przez nowe podmioty gospodarcze, rozpoczynające dopiero działalność gospodarczą. Niestabilne warunki gospodarowania, jak również ogólny spadek koniunktury powodują, że nawet dobrze rozwijające się firmy mogą popaść w trudności finansowe i utracić zdolność kredytową. Posiadanie zabezpieczenia pozwala wówczas na odzyskanie całości lub przynajmniej części zaangażowanych środków'.

Formy zabezpieczeń kredytowych bywają bardzo zróżnicowane. Zabezpieczenia te klasyfikowane są z punktu widzenia różnych kryteriów'. Prawne zabezpieczenia kredytów' można podzielić m.in. na: płynne (gwarancje, awale i poręczenia bankowe) i rzeczowe, czyli niepłynne (hipoteka, zastaw bankowy). Zabezpieczenia w pierwszej grupie charakteryzują się większą płynnością (choć występują między nimi tak/e różnice), niż zabezpieczenia w drugiej grupie, które aby zaspokoić wierzytelność banku, muszą zostać najpierw sprzedane.

Prawne zabezpieczenia dzielą się także na osobiste i rzeczowe. Cechą charakterystyczną tych pierwszych jest odpowiedzialność osobista osoby dającej zabezpieczenie, drugich natomiast - ograniczenie odpowiedzialności do poszczególnych składników majątku.

Na ogół w praktyce wyróżnia się następujące zabezpieczenia⁶:

■    hipotekę,

■    zastaw.

⁴ Szerzej w: I„ Gromadzki. Gwarancyjni sposoby zabezpieczeń bankowych, Wun»/uw« 2001.

■    przewłaszczenie nu zabc/pic* zenit

■    blokadę środków nil rachunku bankowym

■    kaucję,

■    poręczenie,

j ■ gwarancję bankową,

■    przelew wierzytelności,

■    przystąpienie do długu,

¹ ■ pełnomocnictwo,

■    weksel in blanco.

Bdnocześnie należy zdawać sobie sprawę, że wartość w ielu zabezpieczeń, szczególnie budynków i urządzeń produkcyjnych, zmienia się wraz ze zmianą sytuacji płatniczej przedsiębiorstwa. W krańcowym przypadku wraz z bankructwem kredytobiorcy mogą stać się w ogóle bezwartościowe. Stąd jako zabezpieczenie kredytu może być traktowana jedynie część oszacowanej wartości budynków, hal fabrycznych, zapasów w magazynie.

Zabezpieczenie hipoteczne obciąża nieruchomość dłużnika prawem do dochodzenia roszczenia przez wpis do ksiąg wieczystych. Daje wierzycielowi pierwszeństwo chodzenia swych praw' do nieruchomości nawet po zmianie jej właściciela. Ale indykacja niespłaconego kredytu może nastąpić tylko w drodze egzekucji na pod-1 awńe w yroku sądowego.

Jako zabezpieczenie zaciągniętych kredytów można ustanowić na rzecz kredytodaw- j cy zastaw na rzeczach ruchomych lub prawach, jeśli są zbywalne. Wyróżnia się następujące rodzaje zastawu: zastaw ogólny, bankowy zastaw rejestrowy, zastaw nn prawach, zastaw ustawowy.

Zastaw na zasadach ogólnych dotyczy przedmiotów ruchomych. Dochodzenie ■ roszczenia przysługuje wierzycielow i niezależnie od zmiany właściciela. Prawo zastawu może być ustanowione na parku maszynowym, towarach, surowcach lub półfabrykatach, pojazdach mechanicznych, przedmiotach wartościowych.

Bankowy zastaw rejestrowy może być ustanowiony na rzeczach ruchomych kredytobiorcy. Od umowy zastawu ogólnego bankowy zastaw rejestrowy różni się tym, że przedmiot zastawu może pozostać W' posiadaniu kredytobiorcy, co jest niedopuszczalne w wypadku zastawu ogólnego. Rejestr takich zastawów jest prowadzony w sądach.

Zastaw na prawach dotyczy praw zbywalnych, tj. papierów wartościowych (akcje. obligacje), udziałów w spółkach, praw w zakresie wynalazczości (patent, prawa z umowy licencyjnej). W d/ialaluości kredytowej przy sprzedaży ratalnej towarów stosuje się zastaw ustawowy w ia/»c na .plau nia kredytu bank ma prawo zastawu roszczenia na nabytym przez kt» dylohtoo \ pi/cdmhK ic.