lektury j polski9

*

Joseph Conrad

Jądro ciemności

Jiogram autora

Joseph Conrad (1857-1924) urodził się w Berdyczowie, w rodzinie szlacheckiej, jako Józef Konrad Korzeniowski Gdy miał 4 lata, jego rodzice zostali zesłani w głąb Rosji; w 1869 roku był już sierotą. Jako 17-łatek został marynarzem w Marsylii, wkrótce trafił do brytyjskiej marynarki handlowej, w której osiągnął stopień kapitana. Pływał niemal po całym świecie do 1894 roku — wówczas zdecydował się osiąść na stałe pod Londynem. W 1895 roku wydał pierwszą powieść „Szaleństwo Almayera”, ogółem napisał ich kilkanaście, ponadto kilka zbiorów opowiadań, eseje, listy i dramaty. Powszechne uznanie jako pisarz zdobył w ostatnich latach życia. W swej twórczośa poruszał problematykę etyczną, akcja jego utworów toczy się przeważnie w egzotycznej scenerii dalekich mórz. Choć do końca żyda mówił z polskim akcentem, uchodzi za jednego z największych mistrzów angielskiej prozy. Najbardziej znane utwory to „Jądro demnośd” (1899), „Lord Jim” (1900), „Nostromo” (1904), „Smuga cienia” (1917). Conrad doprowadził na wyżyny literaturę marynistyczną, tworząc tzw. sytuację conradowską i wprowadzając bohaterów udeleśniających etos człowieka honoru

Geneza utworu

Utwór ukazał się w 1899 roku w czasopiśmie „Blackwoods Magazine” (wydanie książkowe ukazało się w 1902 roku). Źródłem „Jądra demnośd” były wspomnienia Josepha Conrada z sześciomiesięcznego pobytu w Kongo w 1890 roku (było ono w tym czasie prywatną kolonią króla Belgów Leopolda II). Conrad przebywał tam jako kapitan statku spółki handlowej. W swoim dzienniku z tego okresu opisał przerażające stosunki panujące w Afryce między białymi przybyszami a rdzennymi mieszkańcami. Był to również czas poważnych problemów zdrowotnych pisarza. Wszystkie te okolicznośd wywarły znaczący wpływ na problematykę „Jądra demnośd”

Znaczenie utworu

„Jądro demnośd” jest utworem trudnym do jednoznacznego odczytania. Z jednej strony jest opowieśdą o podróżowaniu i odkrywaniu nieznanych lądów, z drugiej zaś jest to metaforyczny opis podróży człowieka w głąb siebie samego. Brak jednoznacznych ocen skłania samego czytelnika do stawania sobie pytań o tożsamość człowieka, o sens dążenia do władzy i bogactwa, o istotę duchowej wolności.

Gatunek literacki

„Jądro demnośd” zostało nazwane przez Josepha Conrada nowelą. Jednak utwór jest znacznie dłuższy od klasycznej noweli. Ścisłość przedstawianych -wydarzeń, szczegółowość nawet drobnych opisów oraz dokładna charakterystyka postaci, jednotorowa akcja i długość utworu, pozwalają go zaklasyfikować do gatunku opowiadania lub krótkiej powieśd.

Czas i miejsce akcji

W utworze nie znajdujemy żadnej daty, ale jest on odczytywany jako współczesny autorowi i oparty na wydarzeniach z jego żyda. Na tej podstawę można stwierdzić, iż rzecz dzieje się około roku 1890.

Miejscem akcji opowiadania ramowego jest pokład statku zakotwiczonego przy ujśdu Tamizy. Cho-daż nie padają dokładne nazwy geograficzne, znając miejsca, w których przebywał autor, określenie „miasto grobów” można przypisać Brukseli, natomiast „ta rzeka” interpretowana jest jako rzeka Kongo w Afryce. Celem takiej tajemniczości jest próba skonstruowania utworu jako symbolicznej powieśd o duchowej podróży poza czasem i poza przestrzenią.

277