Obraz4

Np.: ps. *dl’g'bjb ^ poi. długi, ps. *tl sthjb ^ poi. tłusty.

2) Po spółgłosce welarnej rozwój był bardziej skomplikowany. W pozycji tej V palatalizował poprzedzającą spółgłoskę welarną powodując przejście k ^ c, g ^ z (por. § 71) i rozwijał się w eł (podobnie jak /, por. § 58.2). Następnie e po ć, : a przed przedniojęzykową twardą ł ulegało przegłosowi w ‘o (por. § 40). Ostatecznie więc I ’ po welarnych przechodził w oł:

kPt -> ćełt -> colt

o

gl’t -> żełt -> żołt

Np.: ps.*kl’gati ^ *cl’gati ^ poi *ćełgać ^ czołgać, ps. *k\'nb ^ *cl’nb ^ poi.*ćełno ^ czółno, ps.*gl’na ^ *f/'na ^ po\.*żełna ^ żołna, ps. *g}’vb ^ *źł’vb ^ poi. *źełv ^ żółw.

3) Po spółgłosce wargowej /'rozwijał się dwojako: w zależności od następnej spółgłoski:

a)    Po wargowej a przed przedniojęzykową twardą V dyspałatalizował się (twardniał) w/ i przechodził w eł (stąd przed owym eł spółgłoska twarda), np.: ps. *bl’tati ^ poi. *bltati ^ poi Zbełtać, ps. *pVnbjb ^ poi. *pln’bjb ^ pełny, ps. *vVna ^ poi. *vjna - wełna.

b)    Po wargowej a przed inną niż przedniojęzykową twarda tl’t ^ tilt, np.: ps. *mVcati ^ poi. milczeć, *p!’snb ^ poi. pilśń, ps. *vl’ga ^ poi. wilga.

Literatura:

1.    KIGr: Rozdz. Fonetyka, § 33—37.

2.    Kon: s. 72—78.

3.    Kur: Cz. II. Rozdz. I. § 3, s. 67—70.

4.    Rosp.: Cz. I, § 45—51.

5.    Słoński: § 40, 41.

6.    Stieber: § 66—73.

7.    Wiecz.: § 9.

ROZWÓJ ILOCZASU W JĘZYKU POLSKIM

§ 60. Pochodzenie iloczasu polskiego. W końcowej fazie rozwojowej języka prasłowiańskiego wszystkie samogłoski - z wyjątkiem jerów - były długie lub krótkie. Oznaczało to, że każda samogłoska występowała w dwóch wariantach, np. krótkiemu a odpowiadało długie a, krótkiemu e - długie e itd. System ten został odziedziczony przez język polski (por. § 26). Na grancie polskim w odziedziczonym systemie iloczasowym doszło do kilku zmian

56