Obraz9 3

rola samorządu w dziedzinie pomocy społecznej

zasady samorządności a pomoc społeczna

Rozdział 5

ADMINISTROWANIE POMOCĄ SPOŁECZNĄ

5.1. Pomoc społeczna jako zadanie samorządu terytorialnego

5.1.1. Reformy samorządowe w Polsce

W wykonywaniu zadań pomocy społecznej od najdawniejszych czasów uczestniczył samorząd terytorialny. Stopniowo w różnych krajach wzrastała rola państwa i administracji rządowej w zakresie zadań socjalnych, nie pomniejszało to jednak znaczenia samorządów, zwłaszcza gmin, jeśli chodzi o prowadzenie działalności opiekuńczej. Wyjątkiem były państwa socjalistyczne, w których ograniczano zadania samorządu, doprowadzając do ich powolnego unicestwienia. Dlatego też w okresie socjalistycznym pomocą społeczną zajmowała się administracja państwowa wspomagana przez różne podmioty uspołecznione. Reformy ustrojowe, w tym powołanie samorządu terytorialnego w 1990 r., doprowadziły do reorganizacji zadań państwa i ich częściowej decentralizacji. Jednym z zadań nowo utworzonych gmin stała się pomoc społeczna.

Powierzenie pomocy społecznej lokalnym wspólnotom i ich organom znajduje uzasadnienie w ideach samorządności. Przepisy posługują się pojęciem „samorząd" w dwóch znaczeniach - po pierwsze, w sensie tradycyjnym, dla określenia administracji zdecentralizowanej, wykonywanej przez grupy osób wybierających swoje przedstawicielstwo oraz po drugie - dla podkreślenia pewnego stopnia niezależności instytucji i organizacji niewykonujących żadnej administracji¹. Samorząd to forma zaspokajania potrzeb zbiorowych określonej społeczności przez nią samą lub wyłonionych przez nią przedstawicieli. W sensie formalnoprawnym samorząd oznacza powierzenie przez państwo wykonywania określonych zadań z zakresu administracji publicznej zrzeszeniom osób, których dotyczą skutki realizacji tych zadań. W tym znaczeniu samorząd jest formą decentralizacji administracji. Idea działania samorządów sprowadza się do przekazania władzy wspólnotom lokalnym i moż-

liwości wspók bezpośrednio dowiskowei p samorządzerii bezpośredni hi ną cechą sama czyć określony wo do zarząd, w działalność s ustawą i nier.ar not lokalnych i zadań należący rządowi tery:; i zasadnicze idee reagować na rac żej potrzebu j gie. Jednoczesn administraq; -z socjalnych prze samorządowej.

Utworzeń noznaczne z po nej, część z nich należało:

-    zapewnie:

-    sprawieni

-    świadczeń

motnym,

-    pokrywani

socjalne

Zadania te pomocy spolecz: ich wykonanie i gminy wykorzys cyjne oraz wspe: kami wyznani; >. były znacznie wie zadań przypisań pieniężnych, ust pracowników. G: z rządowych pro ziomu życia osób

² S. Zawadzki •.

s. 220.

66

1

M. Wierzbowski, A. Wiktorowska (w:) Polskie prawo administracyjne, red. J. Służewski, Warszawa 1992, s. 49.