Obraz0

§ 172. Zmiany na gruncie polskim. W języku polskim w odziedziczonych formach imiesłowu czasu przeszłego czynnego drugiego zaszły następujące zmiany:

1) Formy M I.mn. r.m. z końcówką-/ do końca XVI w. były używane w połączeniu z rzeczownikami męskożywotnymi, a od XVII w. - z rzeczownikami męskoosobowymi. Końcówka -y zawsze była używana w połączeniu z rzeczownikami męskimi nieżywotnymi, a od XVII w. z nieosobowymi:

do XVII w.	od XVII w.
chłopi stali psi	chłopi stali
	psy stały domy
domy stały

2)    Formy M ł.mn. r.n. obok rzadkiej, odziedziczonej końcówki -a, (np. usta ich mołwiła, kolana moja rozniemogła są sie) mają często -y, która już w średniowieczu przeważa i staje się jedyną (np. drzewa stały, usta mołwiły).

3)    Formy liczby podwójnej trwają do XVI w.

4)    Z odmiany rzeczownikowej zachowały się w języku polskim jedynie formy M l.p. i mn. r.m., ż. i n.: niósł, niosła, niosło, nieśli, niosły, niosła.

5)    Z odmiany złożonej zachowały się relikty w postaci przymiotników typu: były, bywały, oziębły, przeszły, przyszły, stały, trwały, udały, upadły, zwiędły itp.

Literatura:

1.    KIGr: Rozdz. Fleksja, § 94.

2.    Kur: Cz. III. Rozdz. II, § 8.

3.    Rosp: Cz. III, § 65.

4.    Wiecz: § 119, 120.

IMIESŁÓW BIERNY CZASU PRZESZŁEGO

§ 173. Stan wyjściowy. Imiesłów bierny czasu przeszłego tworzył się od tematu czasu przeszłego za pomocą przyrostków -t-, -n-, -en-, do których dodawano końcówki fleksyjne: w M l.p. r.m. -'b, r.ż. -a, r.n. -o. Odmieniał się, podobnie jak przymiotniki i pozostałe imiesłowy według deklinacji rzeczownikowej (w r.m. i n. jak rzeczowniki dawnych tematów na -6w r.ż. jak rzeczowniki dawnych tematów na -a-) oraz zaimkowej.

152