PICT6063

Dzięki temu zabiegowi wiemy nic tylko, które dziecko jest wolni ej _S2e od drugiego, ale wiemy też, o ile jest wolniejsze od dowolnego dziecię z zespołu.

Możemy taką skalę sporządzić dla określenia zamożności rodzin badanych - ustalając przedział dochodów na osobę w ro zime stosownie do realnie występującej rip. od 900 zł do 10 tys. i p ^/]C 1 na owolną i|₀^< równych części. Uplasowane w ten sposób rodźmy dadzą mc tylko obraz dominującej cechy czy równomiernego rozproszenia, ale i możliwość od-niesienia do ich materialnej pozycji na skali innych zmiennych - _np. * tywności kulturalnej.

5.2.4. Skala ilorazowa

Skala ilorazowa zwana także skalą stosunkową jest jeszcze wyżej wyspecjalizowanym sposobem porządkowania zbiorów cech. Jest to odmiana skali interwałowej. Skala interwałowa rozpoczyna się w dowolnym punkcie, na dowolnej wartości, jej „przedziałki’ są równe, ale miejsce poszczególnych cech dowolne. Jedną od drugiej może dzielić dowolna ilość ccntyli, najczęściej nierówna. Natomiast skala stosunkową musi posiadać punkt zerowy, który oznacza najmniejszą możliwą wartość danej cechy. Natomiast usytuowanie poszczególnych kolejnych pozycji cechy jest zawsze w równej odległości i oznacza, ile razy kolejna cecha jest większa od poprzedniej. Skala stosunkowa albo ilorazowa pozwala na obliczenie stosunku wielkości między dwoma wielkościami skalowanej cechy.

Przykładem skali stosunkowej jest skala temperatury wg Kelvina. Posiada absolutne zero (-273°), każdy jej punkt jest ilorazem wielkości poprzednich. Nie będzie łatwe znalezienie przykładu zastosowania tej skali w pedagogice. Jej ścisłość i precyzja znajduje na razie zastosowanie w fizyce. Jej użycie daje możliwość stosowania funkcji matematycznych, czyli osiągnięcia takiego poziomu ścisłości, jaki posiadają nauki formalne. Jest to marzenie wielu humanistów.

Pedagogika stosowała prawic zawsze skale nominalne, choć nie zawsze poprawnie. Od kilkudziesięciu już lat używa skal porządkowych i wraz

śród' ^{Zaslosowaniem zroc}*^z^ pomiar środowiska - jakościowy pomiar

Pedagogowie z uporem próbują zastosowania skal , zastosowaniem wiąże się bowiem nadzieje na przekroc °^WyCh'^{2 ich} lącej pomiar jakościowy od ilościowego Jak na _ra. ^{ZCme Eranicy} „ia skal interwałowych są polem indywidualnej i„w! ^s,os°wa-ści kwestią otwartą. Nie sądzę, aby sztuczne forowanie f “ ^możliwt>-bylo wskazane i pożyteczne. Zbyt bezradni jeszcze iesKmt"^{13 skal}

lecznej materii procesów wychowawczych. Bezradni ■ ^{Wobcc S}P°-znawczo.    ‘    ^{1 l:m}P^lrycznie i po-

Na koniec warto dodać, że skale wyrażane si _n,ir, z • postaci: w postaci liczbowej z zachowaniem zasady że ^euLw^'⁰^'^ ujemnych, oraz w postaci graficznci 7 ktńrv^h J'    ^ywa się hczb

współrzędnych dla oznaczania cechy i ich liczebnośd ^ ^{St0SUje S}'^{? 0Ś} W dalszych częściach pracy czytelnik znajdzie przykłady typowych skal.

5.3. Techniki socjometryczne

Przy wyliczaniu technik badawczych nieodzowne jest zamieszczenie paru informacji o socjometrii. Nie jest to technika nowa, bo w różnych odmianach stosowana była jeszcze na przełomie lat 20. i 30. przez Janusza Korczaka. Potem dość szybko rozwinęła się w wielu postaciach i obecnie jest powszechnie stosowana przez psychologów i pedagogów. Równocześnie stosowaniu i doskonaleniu różnych rodzajów technik socjometrycz-nych towarzyszy wiele wątpliwości i zastrzeżeń dotyczących ich rzetelności. obiektywności, skutków moralnych i innych niepewności. Pamiętając o owych zastrzeżeniach, z uwagi na szerokie stosowanie i niewątpliwą wartość informacji oraz ich obfitość pragniemy przekazać podstawowe informacje merytoryczne na temat tej techniki i odesłać czytelników zainteresowanych jej bliższym poznaniem do literatur,- fachowej.

Socjometria jest zespołem czynności werbalnych i manipulacyjnych mających na celu poznanie uwarunkowań, istoty i przemian nieformalnych związków międzyosobowych w grupach rówieśniczych.

Określenie powyższe nie jest w pełni precyzyjne, ale też w odniesieniu do żadnej prawie techniki badań w pedagogice nie można stworzyć całko-