PICT6108

198

?• J^IK,yfcreniyzm ideologiczny.

*** ^Zan,*one aspiracje życiowe.

^{7 Al,(>ce}ntrycznc orientacje młodzieży.

^{,v (}>bojętoość wobec wartości prospołecznych. ^g Patriotyzm małych grup. ^l()- Identyfikacja /. grupami prywatnymi, rodzinami, i 1 Dystans wobec propagandy werbalnej.

12    Pozytywne nastawienie do przemian.

13    Odrzucanie autorytetów instytucjonalnych i personalnych.

1 o przykładowy rejestr zmiennych do badania poglądów i postaw _m| ‘1/iezy w okresie burzliwych lat 1980/1981. Ani nie Wyczerpują onccat kowiae całości problematyki z tego zakresu ani nie są całkowicie popraw .-.e ze względu na zasadę rozłączności zakresowej. To ostatnie wszakże nie tylko nie jest błędem, ale wręcz jest korzystne z tej racji, iż jest to swoista forma weryfikacji wyników, jeśli istnienie jakiejś cechy objawia się w badaniu różnych zmiennych.

Sadzę, ze można wyróżnić jeszcze inne cechy, zespoły cech lub charakterystyczne zachowanie młodzieży, które składać się będą na nowe postaw) i poglądy. Takie zmienne wysunąłby zapewne socjolog, psycholog. a nauczyciel zapyta natychmiast, dlaczego nie ma zmiennej obrazującej stosunek do szkol) i nauczycieli, dlaczego nie ma zmiennej obrazującej stosunek do obowiązków, do pracy itp. Wszystko to prawda i dowodzi jednego, ze typologia zmiennych jest przedsięwzięciem bardzo wymagającym i odpowiedzialnym.

8.2.6. Schemat wyjaśniania związków między zmiennymi

Równic wymagające i trudne zadanie koncepcyjne to próba ukazana przypuszczalnych zależności między poszczególnymi zmiennymi. Mówiłem już w poprzednich rozdziałach o różnych typach wyjaśniania. Opieraj} się one na przeświadczeniach, ze w przyrodzie panuje pewien ład. żc a ten oparty jest na porządku przyczynowo-skutkowym, len porządek raz nu postać genetyczną, innym razem strukturalną lub lunkcjonalną, * kaz.de zjawisko jest uwikłane w określony łańcuch przyczyn i ^{s Ut} ^

Jeśli więc mamy dwie zmienne: pleć i stosunek do rozwodów.^t0P¹ ^ wisie, że płeć może wpływać (różnicować) na stosunek do rozu o w.

miast mc na odwrót. I leć zatem jest zmienną niezależna _a „

wodów zmienną zależną. Kierunek wyjaśniania be Wi/'' ^Unck do roz-

• ^c następujący-

Stosunek do rozwodów

Zmienna    Zmienna

niezależna    zależna

Nic zawsze jolnak związki są tak proste. Niekiedy związki „ powikła „c. wieloczłonowe, wzajemne Należy właśnie dlatego dążyć do^sneeó przedstaw,en,a owych ewentualnych zależności, kienmkutych S ści oraz ich rodzaju (tzn czy są ,o zależności genetyczne czy sprawi czy raczej strukturalne, czyli współwystępowanie).

I

Zm. zależne stosunek do religii

Z. niezależna

orientacje

ellocentrycznc

stosunek do autorytetów

Z. niezależna