Przedsiębiorstwo turystyczne w gospodarce wolnorynkowej G Gołembski (14)

15

2. Typy organizacji gospodarczych

przeznaczania funduszy amortyzacyjnych na realizację zadań eksploatacyjnych i braku przeszacowywania wartości majątku pomimo szalejącej inflacji).

M. Kufel uważa wręcz, że wysoka inflacja, niestabilność warunków gospodarowania, brak wielu segmentów rynku i infrastruktury finansowej podważają zaufanie do każdej metody wyceny¹.

Uważa się, że ścisłe ustalenie wartości majątku jest praktycznie nieosiągalne w polskiej rzeczywistości gospodarczej ze względu na brak wolnego rynku kapitałowego. Nie wykształcił się również rynek obrotu dobrami inwestycyjnymi i środkami produkcji².

W tych warunkach przekształcenia własnościowe są dwuetapowe. W pierwszym etapie dokonuje się wyceny majątku i przekształca przedsiębiorstwo państwowe w jednosobową spółkę skarbu państwa. W etapie drugim dopiero dokonuje się sprzedaży akcji. Sprzedaż ta z reguły poprzedzona jest obliczeniem wartości dywidendy, czyli określeniem wysokości wypłat akcjonariuszom, a także zapewnieniem kontroli nad przedsiębiorstwem tym, którzy do tej pory nim kierowali i rozwijali. Jeżeli dotychczasowi wspólnicy przekształcają swoją firmę w spółkę akcyjną, to zatrzymują oni dla siebie pakiet kontrolny (z reguły 51%) akcji, są bowiem posiadaczami całego jej dotychczasowego majątku. Przy przekształcaniu firm państwowych sprawa jest znacznie bardziej kłopotliwa, bowiem nie ma praktycznie poprzedniego właściciela - było nim państwo. Dlatego też szuka się właściciela strategicznego (kapitał rodzimy związany z turystyką, poprzednia dyrekcja, kapitał zagraniczny). W tym ostatnim przypadku - najpewniejszym z ekonomicznego punktu widzenia - dochodzi często do konfliktów społecznych i dużych emocji. Mają one podtekst ekonomiczny (mówi się o zamrażaniu wartości majątku, wykupywaniu majątku narodowego, możliwościach zmiany struktury produkcji przez nowego właściciela strategicznego, zwolnieniach itp.), dotyczą bowiem obaw przed zubożeniem. W większości przypadków są one jednak irracjonalne, nie związane z zasadami efektywności ekonomicznej. W celu złagodzenia tych konfliktów z reguły część akcji jest rozdzielana bezpłatnie załodze przedsiębiorstwa, co oczywiście umniejsza korzyści finansowe całej operacji. Mamy tu do czynienia z typowymi symptomami okresu przejściowego, polegającymi na mieszaniu pojęć z różnych epok. Z jednej strony dokonuje się wyceny majątku, jego sprzedaży, pozyskiwania kapitału na dalszy rozwój, przekształceń własnościowych mających zdynamizować działalność i podnieść efektywność. Z drugiej - podnoszone są argumenty o wyprzedaży

1

   M. Kufel, Metody..., op. cit., s. 17.

2

   K. Dobrucki, Wycena majątku firmy. Poradnik menedżera, Zielona Góra 1992, s. 15.