Przedsiębiorstwo turystyczne w gospodarce wolnorynkowej G Gołembski (154)

155

2. Modyfikacje systemu oddziaływania pośredniego...

Brak możliwości rozbudowy bazy turystycznej jest największą bolączką turystyki po reformie systemu ekonomicznego. W istniejącym systemie podatkowym i kredytowym efektywność projektów inwestycyjnych w turystyce jest bardzo niska, a ryzyko nietrafnych inwestycji (lokalizacja, wadliwy system dystrybucji) bardzo wysokie¹⁸. Z drugiej strony brak bazy jest podstawowym czynnikiem hamującym napływ obcokrajowców do Polski. W tej sytuacji dotychczasowi duzi właściciele bazy pozostają w sytuacji uprzywilejowanej z powodu słabej konkurencji. Wprowadza się co prawda próby stymulacji rozwoju małej bazy alternatywnej (a-gro tury styka, pensjonaty prywatne), jednakże rezultaty tych działań są w wysokim stopniu niezadowalające.

Niewątpliwie najważniejszym czynnikiem hamującym w decydujący sposób rozwój turystyki w Polsce jest centralizacja budżetowych wpływów z turystyki i brak powiązania wpływów i wydatków na turystykę z budżetami regionalnymi. W wyniku tej centralizacji wydatki budżetowe na turystykę równają się 2% wpływów z turystyki, jakie zasilają budżet centralny. Zasilają one prawie w 100% budżet centralny, uniemożliwiając tym samym efektywne kształtowanie podaży turystycznej w regionie (zintegrowany regionalny produkt turystyczny, wspólne działania marketingowe, regionalne kasy kredytowe itp.). Pośrednim rezultatem centralizacji jest brak szerszej stymulacji do wzrostu efektywności działań eksploatacyjnych (tzn. maksymalizacji zysków poprzez lepsze wykorzystanie potencjału i obniżkę względnego poziomu kosztów). Istniejący system podatkowo-kredytowy skłania często przedsiębiorstwa do minimalizacji zysków i sztucznego wzrostu kosztów.

Brak powiązania finansowania turystyki z budżetami regionalnymi oraz odsunięcie władz regionalnych od zarządzania turystyką wskutek braku środków finansowych pogłębia ten niekorzystny stan rzeczy (który w rezultacie wpływa na pomniejszenie wpływów budżetowych) - ucieczka przedsiębiorstw od płacenia podatków jest czynnikiem inflacjogennym (wzrost często zbędnych wydatków przedsiębiorstw - napędzanie kosztów).

Aktualny system nie pobudza też do wzrostu eksportu turystycznego rozumianego jako stymulacja do zwiększania udziału zagranicznej turystyki przyjazdowej w obrotach ogółem.

Odnosi się wrażenie, że działaniom marketingowym prowadzonym na szczeblu krajowym w zakresie promocji i kształtowania wizerunku Polski zagranicą nie towarzyszą próby tworzenia systemu dystrybucji produktu polskiego z udziałem polskich i zagranicznych biur podróży. Dlatego efekt tej

Problem ten zostanie szerzej przedstawiony w dalszej części pracy.