psychologia religii0

I

32

Niektórzy ludzie zauważają nowe aspekty zwyczajnych rzeczy* Inni dostrzegają przedmioty, których nigdy wcześniej nie postrzegali świadomie, Posługując się terminologią współczesnej psychologii percepcji znaczy to, że proces kodowania i poznawania treści odbieranych sensory cenie przebiega inaczej niż zazwyczaj* Wywołuje to zdumienie podmiotu postrzegającego, który nie jest w stanie opisać swych doznan słowami.

ir&cisl:, jaki kładziemy na percepcyjny charakter doświadczenia religijnego, wynika z naszego przeświadczenia, że podejście poznswezo-- psyche logiczne jest najbardziej odpowiednim przy analizie czynników detrrmizn:jącycb to zjawisko. Podobnie jak inne podejścia w psychologii, ccdejście poznawczo-psy etiologiczne wyraża się w badaniu całokształtu luczkiej działalności, a nie tylko pewnych jej wycinków* Specyfika tego puziktu widzenia polega jednak na wyjaśnianiu zachowania jako rezultatu trans f ormac ji wejścia sensorycznego* Każde zjawisko psychologiczne ujmowane jest jako zjawisko ze sfery poznania* Termin "poznanie” odnosi się tu do wszystkich procesów, w przebiegu których wejście sensoryczne podlega transformacji, redukcji, przetworzeniu, składowaniu, wydobywaniu i stosowaniu* Terminy, takie jak: ćoznanj^, percepcja, wizerunki, zdolność zapamiętywania* przypominania sobie,_rozwiązywania protl£ja©r; i'łysienie odnoazą STfHfćT hipotetycznych stadiów lub ^aspektów jaojjjanis. Współczesna psyćJroiogla pó^nania cechuje się ujmowaniem procesu poznawczego jako procesu przetwarzania informacji. Stosuje się tu w sposób analogiczny pojęcia należące do sfery programowania maszyn liczących, a więc jednej 2 dziedzin informatyki* Przykładowo proces poznawczy ujmowany jest jako hierarchiczne następstwo pierwiastków składowych /Neisser 1967/.

Sie ma potrzeby wchodzie tu w szczegóły tego modelu. Vf artykule tym wystarczy wskazać na zasadnicze implikacje z niego wynikające: percepcja nie jest bezpośrednia rezultatem odbioru bodźców sensorycznych, ale posiadającym określoną konstrukcję efektem następstwa procesu kodowania i odtwarzania, podczas którego filtrowane są oryginalne bodźce* Pamięć długoterminowa uważana jest za główny mechanizm filtrujący, który kontroluje procesy selekcji i kodowania w każdym momencie, poprzez wystandaryzowane elementy składowe.

Poprzez działalność filtrującą czynniki pamięci długoterrinowej, takie jak: wiedza, wartości, oczekiwania, mechanizmy obronne, itp*, mogą wpływać na skutki percepcji. Sposób zaprogramowania pa:.i-:ci jednostkowej i sposób przetwarzania bodźca r.a wejściu lub - i:ciyri s'*cry -rodzaj skutków percepcji, jakie zostaną skenstruov;ane, zależy ci

historii życia jednostki* Łatwo jest więc destrzeć, w jaki sposób czynniki sytuacyjne i kulturowe również wpływają m percepcję.