ScanImage114

28

Rozdział 2: Hugo Miinsterberg

czenia materiałowe są źródłem wzmożonego efektu estetycznego. Dzieła sztuki nie są kopiami przedmiotów rzeczywistych ani też celem artysty nie jest kompletność odtwarzania. Film - niemy, czarno-biały, płaski, ograniczony ramami kadru - odbieramy jako znaczącą całość, nienapiętnowaną znamieniem braku. Nie jest on dla nas pozbawiony dźwięku, wyprany z koloru, zredukowany w swych parametrach, nie potrzebuje bowiem tego wszystkiego, by osiągnąć artystyczną kompletność.

Zwolennicy estetyki ograniczeń - Miinsterberg, a później Tynianow i Arn-heim — nie tyle mylili się czy też okazali się za mało przewidujący, ile byli wierni sztuce, która umarła, gdy narodził się film dźwiękowy. Gdyby kino rozwijało się dalej jako nieme, byłoby sztuką diametralnie różną od lej, z którą mamy do czynienia dzisiaj.