skanowanie0076

-— więzi służbowe

- - ---więzi funkcjonaJne

Rys. 4.1. Struktura liniowa

Ta ostatnia uwaga dotyczy w jeszcze większym stopniu struktury funkcjonalnej, która pod pewnymi względami stanowi przeciwieństwo liniowej. Struktura funkcjonalna opiera się na specjalizacji funkcjonalnej kierowników, równorzędności więzi służbowych i funkcjonalnych oraz odrzuceniu zasady jedności kierowania. Znalazła ona praktyczne zastosowanie we wprowadzonym przez F. W. Taylora systemie zarządzania warsztatem wytwórczym, w którym funkcje mistrza rozdzielono pomiędzy kilku wyspecjalizowanych kierowników, nadzorujących — każdy pod jakimś względem — pracę robotników, przy czym w zasadzie jeden z nich mógł wyznaczać zadania (co robić), a pozostali udzielali wskazówek jak robić, wspomagali oraz kontrolowali wykonawców.

• W modelu tej struktury liczba kierowników funkcjonalnych może być różna, zależnie od tego ile funkcji wyodrębni się w procesie kierowania. Im liczba ta jest większa, tym większe rozproszenie władzy i tym bardziej skomplikowane stosunki zależności. Już w. przypadku trzech bezpośrednich przełożonych ich obraz jest złożony, co ilustruje wykres z rys. 4.2.

Do zalet struktury funkcjonalnej należą: dobre wykorzystanie wiedzy i^Ł- umiejętności specjalistów w zakresie poszczególnych funkcji oraz fachowy nadzór nad wykonywaniem zadań. Te zalety ustępują jednak

o

Kierownik

funkcjonalny

Kierownik

służbowo-funkcjonalny

					SA/		_
•
			W y k	ona	w c y

wiąż służbowa wiąż funkcjonalna

Rys. -4.2. Struktura funkcjonalna

wobec wad tak pomyślanej struktury, co stało się przyczyną tego, że poza wspomnianym przypadkiem, nie znalazła ona praktycznego zastosowania. Jej wady wynikają przede wszystkim z odrzucenia zasady jedności kierowania. Powstaje sytuacja, w której wykonawca może otrzymać polecenia od więcej niż jednego przełożonego, a polecenia te mogą być nie w pełni zgodne, a nawet, wręcz sprzeczne/Nie da się bowiem ani^s-całkiem precyzyjnie rozdzielić' kompetencji funkcjonalnych kierowników, ani w pełni skoordynować ich działań. Nie da się także uniknąć przekształcania się więzi funkcjonalnych w więzi służbowe, .równoległe do założonych w strukturze.

Wszystkie te wady nasilają się w przypadku, gdy struktura' funkcjonalna jest wieloszczeblowa, tzn. poszczególni kierownicy funkcjonalni mają swoich bezpośrednich przełożonych na wyższych szczeblach hierarchii. Towarzyszy temu funkcjonalna zasada grupowania elementów organizacji, w wyniku czego powstają tzw. piony funkcjonalne. Jak już wspomniałem (4.4.2), może to prowadzić do autonomizacji poszczególnych funkcji, które zamiast służyć celom organizacji jako całości, stają