strona4

CZĘŚĆ II ZASTOSOWANIA

ców) do określonej wielokrotności kapitału własnego (czyli pieniędzy zapewnionych przez właścicieli banku albo udziałowców). O takich regulacjach mówi się również, że dotyczą .dźwigni”, bo określają, na ile twój wyjściowy kapitał można zwielokrotnić. Inne typowe narzędzie nadzoru ostrożnościowego dotyczy płynności, to znaczy polega na wymogu posiadania określonej części zasobów banku w postaci gotówki lub łatwych do upłynnienia (takich, które szybko można sprzedać za gotówkę, jak na przykład obligacje rządowe) aktywów.

.Tradycyjny" synem finansowy (aktualne dla połowy XX wieku)

Do połowy XX wieku zaawansowane kraje kapitalistyczne dorobiły się całkiem dobrze funkcjonującego systemu finansowego, co ułatwiło nastanie złotej ery kapitalizmu. W centrum tego systemu znajdował się sektor bankowy, o czym przed chwilą mówiliśmy. Inne jego kluczowe elementy to giełda i rynek obligacji, który można podzielić na rynek obligacji rządowych i korporacyjnych.

Giełdy papierów wartościowych pozwoliły firmom na gromadzenie pieniędzy na dużą skalę dzięki sprzedaży udziałów nieznanym sobie inwestorom - inaczej, jeśli wolisz, inwestorom anonimowym (to dlatego w niektórych krajach firmy z ograniczoną odpowiedzialnością są nazywane .towarzystwem anonimowym", jak Sotiedad Anónima w Hiszpanii).

Gdy jakaś firma pierwszy raz sprzedaje swoje udziały osobom z zewnątrz i ze spółki prywatnej (takiej, której udziałów nie sprzedaje się) staje się w obrocie publicznym spółką publiczną (taką, która wprowadza udziały do obrotu publicznego), to nazywamy to pierwotną ofertą publiczną (albo 1PO). Być może słyszałeś ten termin w kontekście gigantów z branży 1T - Googlea i Facebooka, które weszły na giełdę odpowiednio w 2004 i 2012 roku. Czasem firmy już notowane na giełdzie emitują nowe udziały, by zdobyć dodatkowe pieniądze.

Kreowanie dodatkowych pieniędzy dla firmy przez sprzedaż udziałów to tylko jedna z funkcji giełdy papierów wartościowych. Inną istotną - a w niektórych krajach, takich jak USA czy Wielka

Brytania, istotniejszą - funkcją jest sprzedaż i zakup firm. Fachowo nazywa się to rynkiem kontroli przedsiębiorstw. Jeśli nowy udziałowiec (albo grupa udziałowców pracujących razem) zdobywa większość akcji jakiejś firmy, to stanic się on (lub grupa) nowym właścicielem i będzie decydować o przyszłości spółki. Znane to jest pod nazwą przejęcia (jak we .wrogim przejęciu", o którym mówiliśmy w rozdziale $). General Motors (GM) powstała na skutek serii przejęć dokonanych na początku XX wieku'. Ostatnio najgłośniejszy był przypadek zakupu pionu telefonów komórkowych Nokia przez Microsoft. Czasem dwie czy więcej spółek łączy się w jedną nową pr/e2 połączenie udziałów. Znamy to pod pojęciem fuzji. Najsłynniejszą, w negatywnym sensie, była fuzja giganta mediów tradycyjnych, Time Warner, z pionierem usług internetowych, AOL, w 2001 roku⁴. Giełda papierów wartościowych w Nowym Jorku (NYSĘ, założona w iSi7 roku), londyńska giełda papierów wartościowych (LSX, 1801 rok) i giełda tokijska (TSE, 1878 rok) były największymi giełdami przez większość okresu powojennego. NASDAQ (National Association of Securities Dealers Automatcd Quotation), inna giełda amerykańska założona jako rynek .wirtualny" w 1971 roku (nic miała na początku rynku w sensie fizycznym, jak NYSĘ), od lat So. XX wieku szybko rozwinęła się dzięki temu, że weszło na nią wiele szybko rozwijających się firm /. branży technologii informacyjnej. Obecnie to druga pod względem wielkości giełda na święcie, po NYSĘ (trzecia jest TSE). Ruchy cen na giełdzie zazwyczaj przedstawia indeks giełdowy, który odnotowuje przeciętne ruchy cen akcji wybranych ważnych firm, nadając im wagę w zależności od ich wielkości. Ruchy cen na NYSĘ

Pierwotna CM, założona w 190S roku, produkowała Unicka. W latach 1908-1909 przejęła wiele firm. produkujących Oldsmobilc, Caddillaca i inne marki, łącznie t tym. co później stało się oddziałem ciężarówek. W191$ roku przejęła za*Chcvrołeta,

Ta fuzja nic wypaliła do tego stopnia, rc aktualny CEO Tinie-Warnera. jeff Bewkes, opisał ją jako .najw iększy błąJ w histoni przedsiębiorstw*, a w 1009 roku została wycofana (nazywa się co .rozdzieleniem*) Interes AOL-u nic rozwinął się. jak przewidywano, w momencie zawierania fuzji (a był to szezy t bańki dut coin), a między kulturami korporacyjnymi obu firm istniały również mcdającc się pogodzić różnico.