Zabawy rozwijające mowę dziecka (5)

cyjnych. Rola wyrazów określających cechy przedmiotów i zjawisk (przymiotników i przysłówków) polega na rozszerzaniu ogólnej orientacji dziecka w środowisku, umożliwianiu mu wyrażania własnych postaw wobec przeżywanych sytuacji.

Należy jednak zaznaczyć, że nawet w tym wczesnym okresie rozwojowym mowy dziecka, kiedy słowa jeszcze nie wyrażają pojęć w pełnym znaczeniu tego terminu, spełniają już one funkcje uogólniające, a mianowicie oznaczają wiele przedmiotów, cech, właściwości czy czynności.

We wszystkich tych fazach należy uwzględnić aspekt fizjologiczny, społeczny i psychologiczny. Środowisko bowiem może wpływać korzystnie lub hamująco na rozwój mowy dziecka.

Przyczyny opóźnień rozwoju mowy

Przyczyny zaburzeń mowy mogą być troją-kiego rodzaju:

1)    pochodzące z uszkodzenia centralnego układu nerwowego,

2)    powstające wskutek uszkodzenia narządów głosu, słuchu i mowy,

3)    z przyczyn środowiskowych.

Ze względu na małą objętość tej książeczki nie jestem w stanie szerzej omówić wy-

żej wymienionych punktów. Zainteresowanych odsyłam do literatury fachowej, którą wskaże im logopeda. Pragnę zaznaczyć jedynie, iż zaburzenia mowy wynikające z uszkodzenia centralnego układu nerwowego wymagają leczenia w poradni specjalistycznej, gdzie i ćwiczenia mowy będą odpowiednio ukierunkowane. Ćwiczenia z tej książeczki mogą być częściowo przydatne — wybrane przez logopedę z poradni.

Zaburzenia wymienione w punkcie drugim wymagają jak najszybszej kontroli specjalisty — lekarza foniatry lub audiologa. Ćwiczenia poniższe mogą być wykorzystane w całości z odpowiednim ukierunkowaniem i ćwiczeniami dodatkowymi, dotyczącymi konkretnego uszkodzenia, zleconymi przez logopedę.

Dzieci z wadami wymienionymi w dwu pierwszych punktach wymagają stałej kontroli i leczenia przez lekarza specjalistę. Leczenie to może polegać na leczeniu farmakologicznym i na odpowiednio dostosowanych do schorzenia ćwiczeniach.

Tempo rozwoju mowy i jej jakość zależą także od środowiska. U dzieci zaniedbanych wychowawczo, z niedosytem emocjonalnym, wychowywanych w żłobkach tygodniowych lub domach dziecka, rozwój mowy przebiega z dużym opóźnieniem. Dla właściwego rozwoju mowy dziecka niezbędny jest prawidłowy wzorzec. Jeżeli ktoś w najbliższej rodzinie małego dziecka jąka się czy sepleni, a