244 Rozdział 8. Metodologia badań naukowych nad ziawńkiem dyslcksji
8.4.4. Częstość występowania dysleksji
Częstość występowania dyslcksji zależy od kryteriów definicyjnych. Bida nia pokazują ogromne zróżnicowanie grupy osób z dysleksją, co ma konsekwencje dla diagnozy i planowania terapii.
Starsze źródła podawały bardzo zróżnicowane wartości wskazujące na odsetek dzieci, u których stwierdza się dysleksję (por. przegląd Bogdanowicz, Krasowicz-Kupis 2005). W ostatnich latach obserwuje się większą zgodność w tym zakresie, co być może wynika z nieco bardziej ujednolica nych kryteriów diagnostycznych o międzynarodowym charakterze,
W badaniach epidemiologicznych populacji ló-14-latków praW-dzonych na wyspie Wight (blok rozszerzający 1.2) w badaniach odsetek dzieci ze specyficznymi trudnościami w czytaniu wynosił 4. w podobnym badaniu 14-latków prowadzonym w centrom Londynu był nieco ssyższy i wynosił 6 (Yule i wsp. 1974). Dane z badań podłużnych projektu Connecticut obejmującego 414 dzieci przyniosły zbliżone wskaźniki (Słupnu i wsp. 1999).
W Polsce badania nad częstością występowania specyficznych md j ności w czytaniu i pisaniu prowadziła w latach 70. Bogdanowie ze współpracownikami. Uzyskane rezultaty wskazują, że problemy dysld-su dotyczą 10-15% populacji. Badania prowadzono w województwie gdańskim na próbach reprezentatywnych dla miasta i wsi. Szczegółowe analizy, wskazują, że trudności w czytaniu ustalono u 9-10% badanych uczniów z klas 0 i IV, trudności zaś w pisaniu u 13-16% (laklewicz, BogdaiKró i Męcik 1975; Bogdanowicz 1994).
Częstość występowania dyslcksji o umiarkowanym nasileniu octu i się na ok. 10%, cięższe zaś przypadki dysleksji (.głębokiej dysleksji") Sr nowią 2-4% populacji (Bogdanowicz 2000).
W ostatnich lalach dzięki systemowi egzaminów państwoajd możemy poznać odsetek dzieci otrzymujących diagnozę dyslcksji roz*ł> wej z poradni specjalistycznych na okoliczność zdawania tychże egzzmnea Analizę sytuacji uczniów z dysleksją na egzaminach zewnętrznych po utoczeniu klasy VI przeprowadziła Teresa Wejner (2007). Dokonała om iesu wienia statystyk za lata 2002-2007, z którego wynika, że średni odsetek uczniów z opinią o dysleksji wahał się od 6,7 do 9,30, osiągając swój gaf w roku 2005 (por. tys. 83), Obecnie obserwuje się tendencję spadkową, Ciekawa jest także analiza wskaźników częstości występowania djv leksji w poszczególnych województwach. W roku 2007, podobnie jakiwh uch poprzednich, przodowały województwa - pomorskie (15;89S) as
■PUM* 8.3. Proporcjo opinii o dysleksji na egzaminach zewnętrznych po VI MMa Mjr podstawowej
Mb bptacowano na podstawie danych Weiner (2007).
aszoeiedde (123%)- Z pozostałych województw wskaźnik 10% przekro-ajły nieznacznie województwo małopolskie i warmińsko-mazurskie. Jednocześnie Wejner (2007) donosi o bardzo dużym zróżnicowaniu wskaźników częstości opinii między powiatami - w kilku z nich nie osiąga on nawel ltlob jest mu bliski (np. hajnowski czy pszczyński), w innych przekracza 25% (np. Warszawa, Gdańsk, Gdynia).
Oczywiście uwzględniając czynniki demograficzne i społeczne - talk jak dostęp do specjalisty czy świadomość społeczną (rodziców i nauczycieli) w tym zakresie, tak duże zróżnicowanie wskaźników wydaje się nieuzasadnione i w poważnym stopniu podważa wiarygodność diagnoz stawianych w ośrodkach o tak wysokich wskaźnikach. Taka sytuacja działa bardzo niekorzystnie na wizerunek uczniów z dysieksją w społeczeństwie oraz w środowisku władz oświatowych, co w dalszej perspektywie może pważnie zaszkodzić uczniom, który rzeczywiście doznają problemów ipowodu trudności w czytaniu i pisaniu.
Wejner (ibidem ) wskazuje na konieczność nowego spojrzenia na diagnozę tych uczniów, ze względu na brak jasnych kryteriów diagnostycznych, a także wystandaryzowanych w Polsce narzędzi diagnostycznych.
Uwzględniając poważne rozważania o częstości występowania zaburzeń czytania, wydaje się, że najwłaściwsze będzie tu odwołanie się do •taśdwości rozkładu normalnego, jako sposobu reprezentowania nakładu cech psychicznych w populacji. Można przyjąć, że umiejętność aytania, traktowana jako wypadkowa tempa i poprawności, jest zgodna z rozkładem normalnym, co oznacza, że około 68% ludzi osiąga wyniki