260 Roitlzul 8. Metodologii badań naukowych nad ijawitkwm dyslclajl
Podsumowując treść tego rozdziału, jeszcze raz warto przypon^w że analizy statystyczne, na któtych bazują wnioski z badań, są oparte nią. chunku prawdopodobieństwa, a każdy pomiar cechy psychicznej I idol*, ści jest zawsze obciążony błędem pomiaru. Ponadto analizy poiówimtn, ukże zawsze są obarczone błędem, a wnioski wyciągamy tylko z pe»a* prawdopodobieństwem, nigdy z całkowitą pewnością. Zwraca na to titogę także Habib (2000), pisząc, że większość badań prowadzonych w ostatnich latach w celu wyjaśnienia, jak funkcjonują mózgi dyslektyków, odzwitttź. dla jedynie tendencję statystyczną. Natomiast powstające na ich podłaź koncepcje są problematyczne z powodu wyraźnych wyjątków - kluczce, zjawisko występuje mianowicie tylko w mniejszości przypadków, co zdecydowanie ogranicza znaczenie takich obserwacji.
Ponadto znalezienie związku między dwoma mierzonymi znuennynij I nie oznacza, że są one powiązane przyczynowo, a więc każda teoria oparu na takich obserwacjach musi pozostać hipotetyczna, wyjaśnia - w najki-szym przypadku - tylko części rzeczywistości.
Warto także - z punktu widzenia praktyki - pamiętać o tym, iema ki uzyskane na grupach mogą nie mieć zastosowania w diagnozie fajni, dualnej ze względu na uśredniający charakter większości analiz.
Blok rozszerzający 8.4
Problemy z weryfikacją badań naukowych na przykładzie teorii deficytu włelkofcomórkowego
Metaanalfea wyników 22 badan dotyczących deficytu Mełkokomórkoweei. prawuea na przez Shottuna (20001 | Bardzo mała zgodność między badaniami
• Na 22 przeprowadzone badania tylko w 4 wykazano deficyt wetkokorrOMuy
■ W tych 4 badaniach deficyt pojawiał się tylko w 20% badanych przypałów cyWą
• Wśród 18 badań, w których elekt deficytu wielkokomfltkowego me wystąp*, eynh" wskazywaly. że osoby z dysleksją byty lepsze w zadaniach badających funkcje nąet z systemem magno
Rozdział 9
Główne problemy związane z diagnozą dysleksji w praktyce psycholopcz-nej tą podobne do problemów, z którymi borykają się badania naukowe, a dotyczą one przede wszystkim przedmiotu diagnozy i zastosowania taj -tatów diagnostycznych - takich jak kryterium rozbieżności i wykluczania ilp. Oczywiście kwestia dostosowania narządzi diagnostycznych na potrzeby diagnozy dysleksji jest niezwykle istotną sprawą, ale szczegóły związane z doborem tych narzędzi wykraczają daleko poza możliwości tej publikacji.
W zawartych w tym podrozdziale rozważaniach o diagnozie znajdzie Czytelnik odniesienie raczej do przedmiotu badania niż konkretnych narzędzi - z jednym wyjątkiem - skal inteligencji D. Wectaslera Ponadto w trakcie powstawania tej publikacji standaryzacja narzędzi ogólnopolskich, takich jak np. testy szybkiego nazywania czy świadomości fonologicmej, jest * trakcie realizacji (Stańczak 2007), a specjaliści dysponują rozprosmaynu i odmiennymi narzędziami mającymi niepełne i lokalne standaryzacje.
9.1.1. Przedmiot diagnozy - definicje dysleksji
Analiza definicji dysleksji przeprowadzona została w rozdziale drugim Wykazała ona, że większość definicji różni się w wielu szczegółach. Faktem bezspornym jest to, że dysleluja oznacza poważne trudności w czytaniu, którym mogą towarzyszyć trudności w pisaniu. Zwłaszcza w sutszym sńe-