Przygotowanie do zabiegów
Zabiegi masażu najlepiej wykonywać w dobrze przewietrzonym ciepłym pomieszczeniu lub — o ile warunki na to pozwalają na świeżym powietrzu.
Na pół godziny przedtem dobrze jest wziąć ciepłą kąpiel by poprawić krwioobieg i rozluźnić mięśnie.
Nie wolno wykonywać zabiegów tuż po jedzeniu (należy odczekać dwie godziny) ale nie można też być zbyt głodnym.
Gdy pacjent jest nadmiernie zmęczony, należy pewien czas odczekać i zacząć zabiegi od masażu uspokajającego (patrz strona 17).
Po masażu należy najpierw rozruszać się: poruszać stawami, zrobić kilka skłonów, przysiadów. przeciągnąć się; potem dobrze wypocząć.
Jeżeli wykonujemy zabieg na samym sobie, trzeba przybrać pozycję jak najwygodniejszą: stojącą, siedzącą lub leżącą, ubiór musi być niekrępujący.
Jeżeli zabieg wykonujemy na drugiej osobie, w zależności od potrzeby układamy pacjenta na brzuchu, na rozłożonym na podłodze kocu lub materacu, bez poduszki, z twarzą odwróconą na bok. z rękami wzdłuż ciała (poduszka może spowodować naprężenie mięśni szyi lub ramion w chwili uciskania). Pacjent winien leżeć swobodnie. by mięśnie były jak najbardziej rozluźnione (rys. Tl). Oddychać należy rytmicznie, cała uwaga winna być skupiona na zabiegu. Wydech może być przez usta, wdech — zawsze przez nos. W lej pozycji masujemy tył szyi, ramiona, plecy, cały kręgosłup oraz odpowiednią stronę kończyn dolnych. Jeśli pacjent leży na plecach, pod głowę podkładamy poduszkę lub jasiek, nogi w kolanach winny być zgięte, gdyż wtedy mięśnie brzucha rozluźniają się; ręce swobodnie wyciągnięte, uda lekko rozłożone (rys. T2). W tej pozycji masujemy brzuch, piersi, odpowiednią stronę nóg. Możemy również masować twarz i szyję. Gdy wykonujemy zabieg na osobie siedzącej winna siedzieć na krześle prosto, nogi obok siebie, ręce opuszczone (rys. 13). W tej pozycji masujemy głowę, która przy niektórych zabiegach musi być podparta przez masującego, by się nie chwiała lub nie cofała pod wpływem napom rąk. Masujemy również szyję i barki, ponadto możemy masować kończyny gór-
T3