002

Obsługa i naprawa pojazdów samochodowych kl.4T 2

Na proces diagnozowania składają się trzy podstawowe czynności:

•    pomiary wartości parametru diagnostycznego i porównanie z wartością nominalną,

•    analiza charakteru i przyczyn powstawania odchylenia,

•    podanie prawdopodobnej wartości miary sprawnej pracy pojazdu.

Parametr diagnostyczny - oznacza najczęściej mierzalną wielkość fizyczną, pośrednio charakteryzującą stan techniczny obiektu i wykorzystywaną podczas badania i oceny jego stanu technicznego.

W pewnych przypadkach parametrem diagnostycznym może być inna wielkość, na przykład geometryczna, możliwa do zmierzenia bez demontażu obiektu.

Parametry diagnostyczne charakteryzują zazwyczaj procesy wyjściowe, zachodzące podczas pracy obiektów technicznych.

Parametr wyjściowy może zostać uznany za parametr diagnostyczny, jeżeli spełnia następujące warunki:

•    jednoznaczności (każdej wartości parametru struktury odpowiada tylko jedna, określona wartość parametru wyjściowego),

•    czułości (diagnostycznej rozpiętości) - możliwie duża względna zmiana wartości parametru wyjściowego dla zadanej zmiany wartości parametru struktury,

•    dostępności (łatwość zmierzenia parametru).

Najogólniej parametry diagnostyczne można podzielić na parametry charakteryzujące procesy robocze (np. moc efektywna, moment obrotowy, zużycie paliwa, ciśnienie czynnika roboczego) i towarzyszące (np. drgania i hałas, temperatura). Znacznie wygodniejszy jest podział parametrów diagnostycznych na grupy charakteryzujące poszczególne symptomy stanu technicznego pojazdu, związane z rodzajem wykorzystywanego zjawiska fizycznego.

Procesy wyjściowe - procesami wyjściowymi nazywa się różnorodne procesy fizyczne i chemiczne przebiegające podczas funkcjonowania urządzenia. Można je podzielić na:

•    robocze, wynikające bezpośrednio z realizacji użytkowych funkcji urządzenia (np. spalanie paliwa w silniku, wymiana ciepła, tarcie w elementach ciernych),

•    towarzyszące, powstające jako wtórny efekt zasadniczych procesów roboczych (np. hałas, drgania, zjawiska świetlne, tarcie podczas współpracy elementów).

Dla procesów wyjściowych ważna jest liczba parametrów wyjściowych. Przebieg procesów wyjściowych zależy od stanu technicznego pojazdu.

Symptomy diagnostyczne stanu technicznego

Symptom - objaw funkcjonowania (ewentualnie uszkodzenia); zjawisko, dzięki któremu można zaobserwować i określić uszkodzenie.

Na podstawie symptomów diagnostycznych stanu technicznego pojazdów można określić następujące cechy funkcjonowania urządzenia.

•    Efektywność pracy i straty wewnętrzne - na podstawie mocy efektywnej, zużycia paliwa, zdolności do przyspieszania, oporów ruchu pojazdu, ciśnienia sprężania w cylindrach, sprawności zespołów i innych.

•    Szczelność    (dotyczy zamkniętych przestrzeni    roboczych, jak układu smarowania,    układ

hydrauliczny, układ pneumatyczny) - na podstawie ciśnienia, czasu spadku ciśnienia, wielkości przecieków wewnętrznych itp.

•    Stan cieplny - na podstawie temperatury, czasu nagrzewania elementów i innych.

•    Stan materiałów eksploatacyjnych - na podstawie składu oleju, koncentracji produktów zużycia, zawartości wody w płynie hamulcowym i innych.

•    Drgania    i    hałas    ( parametry procesów wibroakustycznych) - na podstawie amplitudy,

częstotliwości, przyspieszenia, natężenia dźwięku, ciśnienia akustycznego itp.

•    Zjawiska elektryczne - na podstawie przebiegu procesów cyklicznych (oscylogramów zmian napięcia i natężenia prądu, egzoemisji elektronów itp.).

•    Inne, na    przykład    wielkości geometryczne - na    podstawie luzów liniowych i kątowych,    skoku

jałowego    i    skoku    roboczego, wymiarów części,    lub wygląd powierzchni zewnętrznych    - na

podstawie deformacji, rys, wycieków, zmiany koloru.

Wartość nominalna i wartość graniczna parametru diagnostycznego

Wartość nominalna - wartość parametru ustalona przez konstruktora lub producenta jako właściwa dla obiektu w pełni zdatnego; wartość podana w dokumentacji technicznej obiektu.

Wartość graniczna - wartość parametru, do której może zbliżać się jego odchylenie od wartości nominalnej, nie zmieniając stanu obiektu. Przekroczenie wartości granicznej powoduje uznanie obiektu nienaprawialnego za niezdatny, a obiektu naprawialnego - za wymagający odnowy (regulacji, naprawy, wymiany elementów).

Lekcja 16