0000037

Janusz Makowski

8. EKSPERTYZA ZAWODOWA I ORZECZNICTWO WYPADKOWE

Ostatnie lata wykazują stały wzrost liczby urazów rdzenia kręgowego. Spowodowane jest to warunkami współczesnego życia, w którym to mechanizacja, urbanizacja, automatyzacja oraz motoryzacja stwarzają coraz to większe potencjalne zagrożenie dla życia i zdrowia człowieka. Często spotykanym urazem, który wywołuje trwałe ograniczenie funkcji narządu ruchu, jest uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego — mózgu i rdzenia kręgowego, a inwalidzi tej grupy wynoszą około 2—3% wszystkich inwalidów z uszkodzeniem narządu ruchu. Wg danych statystycznych w ciągu jednego roku ulega urazom rdzenia 6—10 osób na 1 milion mieszkańców. Najczęściej tym wypadkom ulegają ludzie młodzi, w pełni sił życiowych i zawodowych. Racjonalna kompleksowa rehabilitacja stworzyła możliwość powrotu do życia w normalnych niemal warunkach dla ludzi z porażonym rdzeniem kręgowym. Głównym celem rehabilitacji jest przystosowanie ustroju do zaistniałego kalectwa oraz do warunków środowiska zewnętrznego w takim stopniu, aby ludzie z ograniczoną sprawnością stali się pełnowartościowymi członkami społeczeństwa. Dla osiągnięcia tego celu konieczne jest zmobilizowanie wszystkich sił i środków zarówno ze strony poszkodowanego, jak służby zdrowia, opieki społecznej oraz wszystkich szczebli administracji państwowej. Proces rehabilitacji leczniczej podporządkowany jest zadaniu, które ma na celu osiągnięcie przez paraplegika jak największej niezależności w czynnościach dnia codziennego. Natomiast rehabilitacja socjalna i zawodowa zmierza do ułatwienia powrotu do normalnego życia w społeczeństwie oraz podjęcia pracy zawodowej. Podjęcie pracy, włączenie się do codziennych obowiązków, daje tym ludziom większą satysfakcję niż otrzymanie niewielkiej renty.

Realizacja tego programu nie jest jednak łatwa i napotyka na szereg trudności i przeszkód. Są to zagadnienia związane

z legislacją, z barierami komunikacyjnymi i architektoniczny mi oraz przeszkody natury organizacyjno-administracyjnej.

Legislacja — orzecznictwo

Polskie ustawodawstwo prawne ściśle precyzuje pojęcie inwalidztwa. Nie każdy poszkodowany w ujęciu prawnym może być uznany za inwalidę. Istnieje grupa ludzi, która w myśl przepisów nie ma żadnych uprawnień lub je posiada w znacznie ograniczonym zakresie: np. osoby o zbyt krótkim stażu pracy lub też nie objęte ubezpieczeniem, osoby, które uległy wypadkowi w stanie nietrzeźwości lub zaniedbując podstawowe zasady BHP. Wg naszego ustawodawstwa prawnego za inwalidę uznaje się osobę, która stała się całkowicie lub częściowo niezdolna do wykonywania zatrudnienia w normalnych warunkach. Niezdolność ta musi być spowodowana stałym, długotrwałym naruszeniem sprawności organizmu.

Istnieją trzy grupy inwalidów (Rozporządzenie Ministra Pracy i Opieki Społecznej w spr. orzekania o inwalidztwie i zaliczeniu do jednej z grup inwalidzkich — Dz.U.Nr 74 z 13. 12. 1958/367).

I grupa — obejmuje osoby niezdolne do jakiegokolwiek zatrudnienia w normalnych warunkach, których stan zdrowia wymaga na stałe opieki innej osoby (§ 21). Do tej grupy inwalidów zalicza się również osoby, które mimo całkowitej niezdolności do wykonywania jakiegokolwiek zatrudnienia w normalnych warunkach i potrzeby stałej opieki innej osoby, mogą być przysposobione do niektórych rodzajów zajęć w specjalnie przystosowanych dla nich indywidualnie warunkach (praca niewidomych w przystosowanych spółdzielniach inwalidzkich, praca chałupnicza ludzi niezdolnych do samodzielnego poruszania się itp.) (§ 17 — 1). Do II grupy inwalidów zalicza się osoby, które z powodu naruszenia sprawności ustroju są całkowicie niezdolne do wykonywania jakiegokolwiek zatrudnienia w normalnych warunkach, ale mogą być przystosowane do pracy chałupniczej lub innej w specjalnie dla nich przystosowanych warunkach. Inwalidzi II grupy mogą wykonywać pewne prace w oddziałach przyfabrycznych lub spółdzielniach inwalidzkich, w których istnieje odpowiednia organizacja pracy (skrócony dzień pracy, dodatkowa przerwa w pracy itp.).

III grupa inwalidów obejmuje osoby tylko częściowo niezdolne do wykonywania zatrudnienia.

179