18 (93)

r

S

\ i i *	116 Praca, konsumpcjonizm i nowi ubodzy rozwiązanie prawdziwych lub rzekomych sprzeczności państwa opiekuńczego, sprowadza się tak naprawdę do:
t ■ i ' 1 - i	zwykłego czerpania korzyści z tego, co. historycznie, jest tylko chwilą - chwilą, w której społeczny kapitał stworzony przez państwo opiekuńcze nie został jeszcze całkowicie roztrwoniony, i nowe społeczne koszty powstałe w wyniku upadku państwa opiekuńczego nie sąjeszcze zbyt wysokie Koszty społeczne zarówno państwa opiekuńczego Jak i państwa nie-opiekuńczcgo są olbrzymie, ale koszty' społeczne państwa w okresie przejściowym pomiędzy nimi mogą być nieświadomie bądź kłamliwie przedstawiane iako niskie. Mogą być niskie, lecz tylko do czasu^47.
3 i : *
	! ^47 M. Woollacott, Be hi ud the mylh of the self-made man, „The Guardian”, 17 maja 1997. •>

Etyka pracy i nowi ubodzy

Kaznodzieje etyki pracy z początków XIX wieku wiedzieli bardzo dobrze, o czym mówią. W tym czasie siła robocza stanowiła jedyne źródło dobrobytu; „większa produkcja” i „zaangażowanie większej ilości siły roboczej w proces produkcji” znaczyły w dużej mierze to samo. Rosły' zatem szeregi przedsiębiorców-, którzy pragnęli produkować więcej i rosły szeregi nędzarzy, niechętnych do pracy na warunkach określonych przez przedsiębiorców. Etyka pracy mogła zapewne prowadzić do spotkania tych dwóch grup. Idea pracy jako drogi jednocześnie prowadzącej ku zamożnemu państwu i wywodzącej ze stanu indywidualnej nędzy brzmiała przekonująco.

Pod koniec XX wieku etyka pracy pojawia się raz jeszcze w debacie publicznej; stanowi nieprzyjemną perspektywę zarówno w diagnozach bieżących chorób, jak i W receptach na ich wyleczenie. Jest to najbardziej widoczne w programach welfare-to-work’, zapoczątkowanych w Stanach Zjednoczonych, lecz od czasu ich powstania (choć bez względu na ich wątpliwe rezultaty') zazdrośnie przygląda

’ Welfare-to-work - dosł. „2 opieki społecznej do pracy”; szereg programów federalnych i stanowych służących przeniesieniu osób z obszaru opieki społecznej do obszaru zatrudnienia oraz szkoleniu w celu uzyskania lepszej pracy [przyp. tłum.]