23

42

2.5. Błąd linii pozycyjnej

Linie pozycyjne w wyniku błędów, którymi obarczone pomiary wysokości, czasu, wartości stosowanych popraw obliczania i transformacji współrzędnych, są w istocie „rozmyte* mogą być traktowane jako pasy pozycyjne. Punkt prawdopodol linii pozycyjoej może być określony jako punkt znajdujący się najmniejszej odległości od pozycji zliczonej, znanej z pewn; przybliżeniem w momencie wykonania obserwacji. Punkt pra’ podobny alp wyraża największą gęstość prawdopodobień* łącznego wpływu pól błędu pozycji zliczonej i pasa pozycyji Ogólnie pole błędu pozycji zliczonej określane jest promieniem k< błędu postaci jak we wzorze (1.9). Jednakże pole błędu zliczenia wyniku uwzględnienia wpływu warunków zewnętrznych i inforl macji zawartej w określonej linii pozycyjnej może być traktoi jako elipsa błędu.

Ryt.2.2. Punkt prawdopodobny (K): a) przeważa oddziaływanie wzdłużny czynników: wiatru, fali. prądu, b) przeważa poprzeczne oddziaływanie

Linia pozycyjna jako dodatkowe źródło informacji poi skorygować pozycję zliczoną. Gdy na statek działają silne wiatry* li prądy o kierunku wzdłużnym w dłuższym czasie, wówczas poi

błędu zliczenia rozciągnięte jest wzdłuż kierunku drogi. Również działanie czynników o przeważającym kierunku prostopadłym do diametralnej statku modyfikuje kształt pola błędu zliczenia. Przybliżone uwzględnienie miejsca punktu prawdopodobnego można wówczas przyjmować jak na rysunku 2.2. przemieszczenie (odstęp) alp od pozycji zliczonej wyraża wartość Ah • 1Vj - hj. Błąd tak określonej wartości można oszacować wielkością błędu przypadkowego. Konkretna wartość błędu systematycznego alp nic jest możliwa do ustalenia. Można jedynie przypuszczać, że istnieje, i co najwyżej szacować rząd wielkości. Wykrycie i określenie wartości błędu systematycznego wymaga obserwacji zawartej w większej liczbie linii pozycyjnych bądź w odniesieniu do stałego znaku nawigacyjnego

Błąd przypadkowy przemieszczenia (Ah) linii pozycyjnej może być oszacowany według wzoru:

gdzie:

mQs - może być wartością błędu jak we wzorze (2.4) lub wartością szacunkową (aprioryczną),

n - liczba pomiarów w serii,

nip - błąd średni poprawek, ściślej - uwzględniający także błąd w rejestracji momentu i obliczeń tablicowych.

Zwiększenie liczby pomiarów w serii powyżej n * 5 nie ma większego uzasadnienia. Średnie wartości błędu według Krasaw-<*wa (7] w tego rodzaju ocenach mogą być następujące:

nip * ±0,3‘; m^s » ±0,5* dla Słońca ±0,6' £ m_os £ ±0,7 dla gwiazd