429105Q1583488886507�5684419 n

66 III. Morfologia przedstawienia teatralnego

do głosu, nasilać się, jak też nawzajem wymieniać — to oscylacja między zbliżeniem i oddaleniem. Andrzej Tadeusz Kijowski określa to zjawisko jako grę między „krawędzią kontaktu” i „barierą dystansu” i pokazuje w postaci schematu, który przedstawia rysunek 2.

Rys. 2. Relacja przestrzeni gry i miejsca spotkania (Kijowski 1982: 75)

We współczesnym teatrze, który chętnie porzuca tradycyjną scenę, konwencjonalne formy i ramy widowiska, poszukiwania tego rodzaju idą w parze z ekspansją realności. Wśród rozmaitych przejawów zbliżenia do rzeczywistości do najbardziej charakterystycznych dla dzisiejszej praktyki artystycznej należą: zagarnianie przestrzeni i miejsc nieteatralnych dla widowisk, związane zwykle z semiotyzacją obiektów naturalnych i ich funkcji rzeczowych (Ziomek 2003b); zacieranie granicy między sceną a widownią, zarówno poprzez odpowiednie rozwiązania przestrzenne czy plastyczne (np. inscenizacja sztuk klasycznych we współczesnych kostiumach), jak i grę aktorów; wciąganie widza do gry; uwydatnianie ma-terialności przedmiotu scenicznego i autentyzmu wykonawców; eksponowanie cielesności. Zabiegi te odkrywają czy też eksponują performatywny wymiar spektaklu teatralnego, tzn. istnienie w nim takich elementów, które nie mają charakteru znakowego, gdyż są pozbawione referencyj-ności, polegają natomiast na realizacji pewnych działań i przynoszącym widome skutki oddziaływaniu na widzów (—> Teatr wśród społecznych i artystycznych praktyk performatywnych). Zachodzi wówczas zjawisko desemantyzacji elementów przedstawienia, które przestają być znakami, a zwracają uwagę na własną materialność.