CCF20090523055 tif

ROZDZIAŁ CZWARTY

OPIS, ARGUMENTACJA I WYOBRAŹNIA

Panie i panowie, na naszym ostatnim spotkaniu mówiłem głównie o ewolucji i przedstawiłem zwięzły zarys pewnej teorii ewolucji, którą można traktować jako nieznacznie zrewidowaną wersję neodar-winizmu lub tego, co określa się dzisiaj często mianem „nowej syntezy”.

Moja teoria ewolucji opiera się na zaproponowanym przeze mnie uproszczonym czteroczłonowym schemacie:

p_}^pt-*eb^>p₂

PT może być tutaj próbną teorią ale może być również, jeśli obieramy ogólniejszy punkt widzenia, próbnym rozwiązaniem. EB to, jak już wcześniej mówiłem, eliminacja błędów — niekoniecznie w krytycznej dyskusji, ale również na przykład za sprawą doboru naturalnego czy, w każdym razie, w następstwie niepowodzenia w rozwiązywaniu problemu P_r P₂ to nowy problem, który może się wyłonić bądź z eliminacji błędów, bądź z próbnego rozwiązania.

Moje podstawowe tezy sprowadzają się do następujących sześciu twierdzeń.

1. Wszystkie istoty żywe nieustannie zajmują się rozwiązywaniem problemów — w sensie określonym przez ów uproszczony cztero-członowy schemat.

2.    Organizmy jednostkowe rozwiązują swoje problemy, posługując się próbnymi rozwiązaniami. Te próbne rozwiązania mają postać wzorców zachowań.

3.    Gatunki rozwiązują problemy, tworząc próbnie różne wzorce genetyczne, między innymi nowe mutacje. Są one wypróbowywane za pośrednictwem rozrodczości osobników i tam właśnie wkracza dobór naturalny.

4.    Czteroczłonowy schemat wyjaśnia ewolucję emergentną, to znaczy wyłanianie się tego, co zupełnie nowe. Ponieważ związek zachodzący między P_} i P₂ ma tylko luźny charakter, problem P₂ będzie często całkowicie odmienny — nawet odmienny jakościowo — od P_r Na przykład w ewolucji gatunku P_} może być problemem wzrostu płodności: jest to jeden z czynników, które są najistotniejsze dla przetrwania gatunku. Otóż P₂ może być nowym problemem wiążącym się z tym, jak uniknąć przytłoczenia przez własne potomstwo. (Porównajcie to państwo z problemem transportu i ruchu ulicznego.)

Natomiast na poziomie jednostkowego organizmu i jego zachowania P_} może być następstwem powolnego wysychania dużych zbiorników wodnych zamieszkanych przez ryby. Może to stwarzać dla jednostkowego orgąpizmu ryby problem niewystarczających zasobów pokarmu w zbiorniku wodnym, w którym ów organizm się znajduje. PT może wówczas polegać na zmianie zachowania tego organizmu. Organizm, o którym mowa, może na przykład wynaleźć nowy cel behawioralny: cel polegający na przemieszczaniu się od jednego zbiornika wodnego do innego po suchym lądzie. W ten oto sposób wynaleziony zostaj e nowy problem P₂: jak przedostać się z j ednego zbiornika wodnego do innego.P_} to problem, który sprowadzał się do tego, jak zdobyć pokarm. P₂ to problem, jak przemieszczać się po suchym lądzie. Jest oczywiste, że są to problemy zupełnie różne — różne jakościowo.

Tak więc P₂ może być zupełnie nowym problemem—problemem, który do tej pory nigdy się nie pojawiał (aczkolwiek może się on wyłaniać stopniowo) — natomiast P to problem występujący od dawną problem, który wiąże się ze zdobyciem wystarczającej ilości pokarmu.

111