CCF20090811089

ROZDZIAŁ IV CZŁOWIEK MODLITWY

Interpretacja Kierkegaarda dotycząca procesu stawania się chrześcijaninem, ruchu w stronę autentyzmu indywidualnej egzystencji, jest owocem jego osobistych doświadczeń oraz dążeń jego wewnętrznego życia. Tak samo jak sposób, w jaki pojmował możliwości, dzięki którym jednostka rozwija się, podtrzymuje swe istnienie czy nawet jest w stanie znieść ów proces w swoim życiu. Otóż jeśli wiara jest celem, to modlitwa jest środkiem prowadzącym w kierunku osiągnięcia tego celu. Od początku swojego powrotu do chrześcijaństwa aż do śmierci, Kierkegaard był człowiekiem modlitwy. Trudno byłoby nie docenić znaczenia, jakie modlitwa miała dla jego życia i jego myśli. Traktował on modlitwę jako „największe ziemskie szczęście” ¹ człowieka. Modlitwa była boskim nakazem ². Nie powinno się zadawać pytania O sens modlitwy; modlitwa jest jak oddech - jeśli nie oddychasz, umierasz. Jeśli się nie modlisz, umierasz duchowoModlitwa jest ludzką możliwością, za pomocą której człowiek może się odnowić i stworzyć swoją własną duchową witalność.

Dziwne jest zatem to, że uczeni tak mało uwagi poświęcają miejscu modlitwy w życiu i myśli Kierkegaarda. Jednym z powodów tego zaniedbania jest zapewne fakt, że ich główne zainteresowanie skupiło się na wkładzie, jaki Kierkegaard wniósł do dyskusji na temat najważniejszych, zarówno filozoficznych, jak i teologicznych kwestii. Innym powodem jest to, że kierkegaardolodzy skupili się tylko na prywatnym życiu myśliciela oraz na tajemnicach, które go otaczały. Próbowali wydobyć na światło dzienne jego „sekrety” i przejrzeć jego mistyfikacje. Jeszcze innym powodem była kierkegaardowska powściągliwość w wypowiedziach dotyczących intymnego i głęboko wewnętrznego aspektu jego życia. Zachowywał on umiar w wypowiadaniu się na temat swojej pobożności, bowiem najwyraźniej łatwiej mu było pisać o bardziej publicznych aspektach religijnego życia takich jak wiara czy osoba Jezusa Chrystusa, niż sprawach związanych bezpośrednio z jego prywatnym i osobistym życiem, czyli takich jak modlitwa. W 1849 roku zanotował, że modli

1

   Papirer, VIII \ A, 532.

2

   Tamże, IX, A, 316,

¹ Tamże, 462.