CCF20091006029 tif

zem mniema, że Sforzowie byli książętami Me- | diolanu, powie: „Jeżeli królowa Bona pocho- | dziła z rodu Sforzów, to znała Mediolan”. Jest 1 to wypowiedź złożona z dwóch zdań prawdzi- 1 wych, a dotyczy przeszłości.    :

Ktoś inny, wierząc, iż nie jest wykluczone, że królowa Bona była księżniczką Este ani że znała Mediolan, zarazem jednak nie będąc przekonany, że tak było, sądząc natomiast, że tó właśnie miasto stanowiło siedzibę owego rodu, mógłby, zbudować odnoszące się do przeszłości zdanie, w którym od fałszu dochodzimy do prawdy: „Jeżeli królowa Bona pochodziła z rodu Este, to znała Mediolan”.

W jeszcze innym układzie przekonań mówiącego mieściłaby się jego wypowiedź, w której : i poprzednik, i następnik są fałszywe: „Jeżeli królowa Bona pochodziła z rodu Este, to przyszła na świat w Ferrarze”. W tym wypadku mówiący nie wie, że oba zdania są fałszywe, ale też nie jest pewny ich prawdziwości, są-, dzi natomiast, że książęta Este panowali w Ferrarze.

Na koniec, ciągle w dobrej wierze, mówiący może zbudować okres warunkowy, w którym i ód prawdy dochodzi się do fałszu, mianowicie: „Jeżeli królowa Bona pochodziła z rodu Sforzów, to urodziła się w Ferrarze”. Tutaj nie wie on o fałszywości następnika, nie jest, też przekonany o prawdziwości żadnego ze zdań składowych, przy tym jednak wierzy, ii gniazdem rodowym Sforzów była Ferrara. Nawiasem mówiąc, jak wiadomo, w Ferrarze władali książęta Este, Sforzowie zaś w Mediolanie.

Podobne do powyższych uwagi powtórzyć można o okresach warunkowych dotyczących teraźniejszości. Zależnie od treści naszych przekonań budujemy wypowiedzi złożone ze zdań prawdziwych albo z fałszywych, albo i takich, i takich. Na przykład od prawdy do prawdy przechodzimy w zdaniu: „Jeżeli w lewobrzeżnej Warszawie ulice równoległe do Wisły mają numery parzyste po stronie bliższej rzeki, to Pałac Staszica nosi numer parzysty”. Natomiast złożony ze zdań fałszywych jest okres .warunkowy: -„Jeżeli w lewobrzeżnej Warszawie ulice równoległe do Wisły mają numery nieparzyste pó stronie bliższej rzeki, to Pałac Staszica nosi numer nieparzysty”. Przejście od prawdy do fałszu zawiera okres warunkowy: „Jeżeli w lewobrzeżnej Warszawie ulice równoległe do Wisły mają numery parzyste po stronie bliższej rzeki, to Pałac Staszica nosi numer nieparzysty”. Wreszcie od fałszu dochodzimy do prawdy w zdaniu: „Jeżeli w lewobrzeżnej Warszawie ulice równoległe do Wisły mają numery nieparzyste po stronie bliższej rzeki, to Pałac Staszica nosi numer parzysty”.

To samo dotyczy okresów warunkowych rzeczywistych języka etnicznego odnoszących się do przyszłości. W nich także przechodzimy od prawdy do prawdy lub od fałszu do fałszu bądź od fałszu do prawdy, czy też od prawdy do fałszu, co kolejno ilustrują przykłady: „Jeżeli 1 stycznia 2000 r. przypadnie w sobotę, to 12 stycznia 2000 r. przypadnie w środę”, „Jeżeli 1 stycznia 2000 r. przypadnie w niedzielę, tą 12 Stycznia 2000 r. przypadnie w czwartek”, „Jeżeli 1 stycznia 2000 r. przypadnie w niedzielę, to będzie to dzień wolny od pracy”, „Jeżeli 1 stycznia 2000 r. przypadnie w sobotę, to 1 marca 2000 r, przypadnie we wtorek*’. Nawiasem mówiąc, często się zdarza, iż w obecnej chwili nie potrafimy rozstrzygnąć, czy zdania składowe okresu warunkowego odnoszącego się do przyszłości są prawdziwe, czy też fałszywe, jak np. w wypowiedzi: „Jeżeli 25 marca 2000 r„ będzie ładna pogoda, to i pierwszego dnia Wielkanocy w roku 2000 będzie ładna pogoda”. Niemniej jednak, choć o tym teraz nie wiemy,

267