Kardas rodzia� strony$6 247

246

CZĘŚĆ II PROCESY W ZARZĄDZANIU PRZEDSIĘBIORS TWEM ę

- 1

•    zawsze gdy jest to możliwe aranżuje tak otoczenie, by podkreślić swoją wyższość, na przykład poprzez: wysoki fotel, wielki gabinet, niewstawanie na powitanie.

Cieple lub zimne traktowanie

Innym, poza dominacją istotnym wskaźnikiem przebiegu interakcji rozmówców jest pojawienie się niewerbalnych sygnałów ciepłego lub chłodnego traktowania. Traktowanie chłodne jest wskaźnikiem nieżyczliwości, dystansu; traktowanie ciepłe wskazuje na życzliwość.

Zachowanie ciepłe:

•    otwarte spoglądanie w oczy,

•    dotykanie ramion rozmówcy,

•    częste uśmiechy,

•    potakujące ruchy głowy zadowolenie, spokój,

•    otwarta pozycja ciała,

•    żywa gestykulacja.

Zachowanie zimne:

•    rzucanie zimnych spojrzeń,

•    unikanie wszelkich dotknięć,

•    surowa powaga,

•    zaprzeczające ruchy głowy,

•    napięcie, zaciśnięte wargi,

•    zamknięta pozycja ciała.

•    nieruchome ręce, oszczędność ruchów.

Poziom intymności

Wskaźnik odczuwalnego poziomu intymności, którego przeciwieństwem jesl poczucie obcości, formalizacja kontaktu, według M. Arygle zawiera się w porównaniu czterech elementów, których suma daje wynik niski lub wysoki. Wskaźniki te to:

•    częstość pojawiania się uśmiechu,

•    długość wymiany spojrzeń,

•    dystans fizyczny między rozmówcami,

•    szczerość, autentyczność wypowiedzi.

Nasilenie się lub słabnięcie przedstawionych powyżej wskaźników świadczy o bardziej lub mniej intymnych stosunkach między rozmówcami. Jednak poziom ten w wielu kulturach jest bardzo różny. 1 lak na przykład w krajach dalekiego wschodu (Japonia, Chiny, Korea) zbyt częste uśmiechanie się, patrzenie sobie w oczy, bliski kontakt fizyczny są nie do przyjęcia, a dla porównania w krajach arabskich w trakcie rozmów prowadzonych na stojąco utrzymywany jest bardzo

krótki dystans między rozmówcami i niestosowane są próby jego zwiększania poprzez cofanie się, ustępowanie. Zdaniem E. Halla zbliżanie się do rozmówcy na odległość mniejszą niż pół metra jest przekroczeniem strefy interakcyjnej i wejściem w jego strefę prywatną. Kontakt osobisty odbywa się zwykle w odległości około jednego metra, a dystans większy niż półtora metra uważa się za formalny, oznaczający niski poziom zażyłości¹*.

Z zaprezentowanych dotychczas rozważań wynika, że komunikacja niewerbalna ma bardzo duże znaczenie. Informacje o podstawach wzajemnych, przeżywanych uczuciach, autentycznych ocenach i spontanicznych reakcjach wyrażają się znacznie łatwiej w mowie ciała niż w wypowiedziach słownych. Przedstawiony powyżej zarys zachowań niewerbalnych jest daleki od wyczerpania listy podstawowych gestów i ich znaczeń w mowie ciała, tym bardziej, że często stanowią one skomplikowane zespoły podświadomych zachowań uczestników organizacji. Należy również wyraźnie zaznaczyć, że wnioskowanie na podstawie zachowań niewerbalnych musi być ostrożne, gdyż wpływ na nie może mieć nie tylko aktualny stan psychiczny, ale również nawyki ukształtowane w trakcie życia oraz w szczególności różnice kulturowe.

„Trudno nie zgodzić się z największym autorytetem w dziedzinie języka ciała - Allanem Pease - iż poznanie i zrozumienie mowy ciała jest wielkim krokiem w kierunku innych ludzi, a w naszej problematyce skutecznym narzędziem kreowania stosunków międzyludzkich. Narzędziem, którego użycie w grze motywacyjnej może nosić znamiona prawdziwej sztuki”¹⁵.

Jako ciekawostkę warto zaprezentować przykłady kilku gestów, które w różnych krajach europejskich niosą odmienne znaczenia:

•    znak OK - w Wielkiej Brytanii podniesiona ręka i kolo utworzone z kciuka oraz palca wskazującego oznaczają „w porządku”. We Francji oznacza to „zero", zaś w Grecji obsceniczny gest pod adresem obu pici;

•    kiwanie głową - w zależności od kierunku oznacza zazwyczaj „tak” lub „nie” z wyjątkiem Grecji, gdzie rytmiczny ruch z boku na bok może znaczyć raczej „tak” lub „może lak. może nie”. Dla wyrażenia dezaprobaty Grecy wyraźnie ruszają głową najpierw do tyłu, by spokojnie powrócić do pozycji neutralnej;

•    stukanie w nos - w Wielkiej Brytanii oznacza tajemnicę i konspirację, ale we Włoszech oznacza „uważaj na siebie, jest niebezpiecznie”³⁶.

T. Oleksyn stwierdza, iż. podczas prowadzenia rozmowy menedżera z pracownikiem korzystny wpływ na komunikację również ma¹⁷:

“ Z. Nęcki. Negocjacje w biznesie, dz. cyt., s. 116-118: W. Mastcnbroek, Negocjowanie, PWN, Warszawa 1997, rozdział 4

³⁵ H i 1 Brdulak. Szlaka i technika negocjacji. Wyd. B17.ANT, Warszawa 1996. s. 88 P. Gibas. Jak robić interesy we Wspólnocie Europejskiej. Nowe Wydawnictwo Polskie, Warszawa 1991. s. 69-70.

³⁷ T Oleksyn, Sztuka kinowemu. Wyd WSZiP, Warszawa 1997. s. 166-167.