Kukułka7

V- Uczestnicy stosunków międzynarodowych I Ich atrybuty

towanie każdego narodu do korzystania z przysługujących mu atrybutów w Środowisku międzynarodowym: 1) międzynarodowego uznania prawa - do wolności i niezależności; 2) międzynarodowej ochrony i poszanowania tożsamości narodowej; 3) międzynarodowych możliwości przejawiania własnej tożsamości zgodnie z demokratycznymi regularni współżycia narodów.

Aktywność narodowych uczestników stosunków' międzynarodowych zależy od stopnia zaawansowania procesu narodotwórczego każdego z nich. W poszczególnych częściach kuli ziemskiej istnieją różne stopnie zaawansowania tego procesu. W niektórych krajach Europy Zachodniej (Anglia i Francja) oraz Azji (Chiny) procesy te zaczęły się rozwijać w XVII i XVIII ‘wieku. W pozostałych krajach naszego kontynentu dopiero od końca XVIII wieku. Na kontynencie amerykańskim rozwinęły się one w XIX i XX wieku. Na większości obszarów Afryki. Azji i Oceanii wystąpiły dopiero w XX wieku, głównie w okresie walk narodowo wyzwoleńczych i likwidacji systemu kolonialnego. Nie jest więc przypadkiem, że trzecia ćwierć XX wieku, w której powstała prawie połowa istniejących państw świata, zyskała miano epoki rewolucji narodowych.

XXI wiek odziedziczył stan, w którym w znacznej części państw istnieją dopiero narodowości, a nawet grupy etniczne, plemiona i szczepy. Spośród ponad 2000 narodów, narodowości i plemion aż 90% znajduje się w państwach wielonarodowych lob wieloplemien-nyeh, a 1600 żyje w krajach Azji i Afryki. W Afryce naliczono posad 700 grup etnicznych, zaś w Indiach blisko 600 języków' i dialektów.

■ Zróżnicowanie rozwoju procesów narodotwórczych sprawia, że nie wszystkie jednostki etniczne jednakowo uczestniczą w procesach działań i interakcji międzynarodowych. Najniższy lub wręcz minimalny jest ten udział w przypadku szczepów i plemion, najwyższy zaś wśród w pełni, ukształtowanych i rozwiniętych narodów. Te ostatnie mają bowiem najwyżej rozwinięte więzi narodowe i najwyższy stopień poczucia tożsamości narodowej. Stwarzają one obiektywne i subiektywne przesłanki większego udziału narodów w życiu międzynarodowym, wymieniania między nimi dóbr materialnych i duchowych, wpływania swoim postępowaniem na postępowanie innych oraz wpływania w ten sposób na ewolucję łada międzynarodowego.

W procesach narodotwórczych i w aktywności narodów dużą rolę odgrywają języki narodowe. Wewnątrz bowiem są one nośnikami wspólnych tradycji kulturowych i wspólnej świadomości. Są też środkami wzajemnego komunikowania się członków narodów oraz powiernikami (rejestratorami) ich folkloru, mitów, eposów, tradycji i innych wartości kult arowych. Wreszcie poprzez wspólnotę kulturową przyczyniają się do tworzenia świadomej wspólnoty narodowej. Na zewnątrz natomiast języki są podstawowymi środkami wyznaczenia granic między wspólnotami narodowymi, między „naszymi” i „obcymi”, a zatem między podleganiem różnym suwerenno-ściom oraz między różnymi sposobami wyrażania zbiorowej woli. wobec innych wspólnot. Im bardziej wspólnota narodowa jest rozwinięta, liczna i dynamiczna, tym większe są szanse, że jej język może służyć jako instrument komunikowania międzynarodowego. Jest to zwłaszcza widoczne wtedy, kiedy kilka wspólnot narodowych mówi tym samym językiem (np. hiszpańskim, arabskim, angielskim czy portugalskim).

Udział narodów w procesach działań i interakcji międzynarodowych ma charakter pośredni lub bezpośredni. W pierwszym przypadku wspólnoty narodowe stanowią podstawową substancję demograficzną nowoczesnych państw, decydują o ich konsystencji wewnętrznej oraz o ich uczestnictwie w życiu międzynarodowym. Natomiast w sposób bezpośredni wspólnoty narodowe uczestniczą w stosunkach międzynarodowych wtedy, kiedy organizują się i działają w formie mchów narodowowyzwoleńczych lub jako wspólnoty, które w pozarządowych kontaktach i organizacjach międzynarodowych wspierają czy też zwalczają politykę zagraniczną dominujących nad nimi państw. Takie bezpośrednie kontakty pozarządowe rozwijają różne komitety pokoju, komitety solidarności lub łączności z innymi narodami, towarzystw-a przyjaźni z innymi narodami i tym podobne organizacje.

W uczestnictwie narodów w stosunkach międzynarodowych przejawiają się i krzyżują aspekty świadomościowe i rzeczywiste.

101