Kukułka2

V. Uczestnicy stosunków międay narodowych i kii atrybuty

inkorporację lob rozpad), nie ma automatycznej sukcesji zobowiązań przez nowe państwo (państwa), W tym przypadku, jak we wszystkich przejawach aktywności międzynarodowej państwa, decyduje jego suwerenna wola i ■aktywność międzynarodowa.

3, Organizacje międzynarodowe

Organizacje międzynarodowe należą do grupy 'wtórnych uczestników stosunków międzynarodowych. Stanowią one zinstytucjonalizowane formy współdziałania różnych podmiotów stosunków międzynarodowych oraz różnych ich uczestników. Ich celem jest zorganizowane i. powtarzane działanie na rzecz maksymalizacji określonych potrzeb i interesów danej, zbiorowości państw lub innych uczestników stosunków międzynarodowych. W ramach tego celu zmierzają one albo do konsolidacji istniejącego ładu międzynarodowego w całości lub w^? poszczególnych jego częściach, albo też do zmiany tego ładu w jakimś zakresie.

Organizacje międzynarodowe zaczęły powstawać po wielkim chaosie okresu wojen napoleońskich i w warunkach racjonalistycznych dążeń do uładzania współżycia międzynarodowego. Do tej pory nie udało się zorganizować międzynarodowych organizacji politycznych, których propozycje wysuwali różni myśliciele w poprzednich wiekach. Zaczęto więc tworzyć organizacje o charakterze technicznym i gospodarczym. Ich zadania sprowadzały się do eliminowania przeszkód w aktywności zewnętrznej państw, w komunikacji międzynarodowej oraz w wymianie dóbr materialnych i duchowych. Organizacje te tworzyły techniczne nawyki współpracy międzynarodowej oraz przygotowywały grunt dla rozwoju organizacji politycznych.

Od początku organizacje międzynarodowe powstawały na zasadzie porozumień wielostronnych, które przewidywały również istnienie stałych organów* administracyjnych, Były to kolejno następujące organizacje międzyrządowe: Komisja Centralna Żeglugi na Renie (1815), Międzynarodowa Konwencja Sanitarna (1853), Europejska Komisja Dunaju (1856), Międzynarodowa Unia Telegraficzna (1865), Powszechny Związek Pocztowy (1874), Międzynarodowe Biuro Wag i Miar (1875), Związek Ochrony Własności Przemysłowej (1883), Związek Ochrony Własności Literackiej i Artystycznej (1884), Unia Kolei Żelaznych (1890), Międzynarodowy Urząd Zdrowia Publicznego (1904), Międzynarodowy Urząd Rolnictwa (1905), Międzynarodowy Urząd Higieny (1907), Urząd Statystyk. Międzynarodowych (1913).

Po nowych wielkich wstrząsach międzynarodowych, spowodowanych przez 1 i II -wojnę światową, zaznaczył się duży przyrost organizacji międzynarodowych.' Gęstniejąca sieć organizacji międzynarodowych uzupełniła starą sieć stosunków dyplomatycznych między państwami i stworzyła dodatkowe ramy rozpatrywania interesujących je problemów. Organizacje przyczyniły się do rozwoju nowych sposobów utrzymywania stosunków międzypaństwowych. Obok tradycyjnych i okazjonalnych kontaktów bilateralnych ukształtował się system różnych konferencji międzynarodowych i powstały stale instytucje międzynarodowe. Periodycznie obradują organy debatujące poszczególnych organizacji, oraz stale funkcjonują ich biura i sekretariaty. W rezultacie rośnie też biurokracja międzynarodowa.

Systematyka organizacji międzynarodowych zależy od przyjętego kryterium.

Według kryterium statusu prawnomiędzynarodowego dzielą się

one na międzyrządowe (zwane też międzypaństwowymi) i pozarządowe, Organizacje międzyrządowe są założone i utworzone przez państwa na podstawie specjalnych umów międzynarodowych (statutów, paktów, kart). W swej działalności z reguły są sterowane przez przedstawicieli rządów. Nieliczne organizacje grupują przedstawicieli parlamentów (jak Unia Międzyparlamentarna) lub grup interesów (jak Międzynarodowa Organizacja Pracy czy Interpol), ale i w tych przypadkach delegaci mają mandat swoich rządów.

Reguły działalności organizacji międzyrządowych opierają się na normach prawnomiędzy narodowy ch. Ich zadaniem jest konsolidowanie porządku ustalonego przez zbiorowość państw członkowskich. Organy stale takich organizacji (biura, sekretariaty i admini-

111