Kukułka9

X, Tożsamości jednostek I zbiorowości międzynarodowych

z krajów słabiej rozwiniętych i rozproszona w krajach wyżej rozwiniętych, Redukowanie cech tożsamości w przypadkach diaspory¹ do najprostszych wymogów przynależenia (np, języka i obchodów pewnych rocznic) staje się regułą. Postmodemisci mogą więc łatwo wyszydzać takie przejawy tożsamości różnych grup diaspory oraz dostrzegać w akcentowaniu przez nie swej „inności” jedynie groźbę dla goszczącego diasporę państwa.

Z wypowiedzi czarnoskórych reprezentantów diaspory afrykańskiej w Ameryce wynika, że rozpatrywali oni losy swojej diaspory na tle biblijnych tradycji -żydowskich oraz konfliktów wynikających z obowiązków' wobec kraju pochodzenia i kraju przebywania. Losy te rozpatrywali również w fazie między przechowywaniem przez ludzi. diaspory swojej oryginalnej natury a stawaniem się stopniowo innymi ludźmi Diaspora bowiem sprawia, że kulturowe i historyczne komponenty przynależenia stają się problematyczne. Jej los podważa podstawowe znaczenie cechy terytorialności w określaniu tożsamości. Zrywa też podstawowe zależności w wyjaśnianiu związków między miejscem, usytuowaniem i świadomością, a jednocześnie przywiązuje dużą wagę do dynamiki pamiętania (o swoim rodowodzie, ojczyźnie, kraju rodzinnym).

Współczesne rozumienie terminu „diaspora” służy do analizy procesów międzykulturowych i transkulturowych. Akcentuje on konstytuującą silę przestrzeni, obszaru, odległości, podróży i przemieszczania się w rozproszeniu. Identyfikacja z diasporą przejawia się poza, nawet przeciwko politycznym formom nowoczesnego obywatelstwa, ponieważ państwo narodowe było zawsze kojarzone z instytucjonalnymi środkami zakończenia diaspory (jak w ideologii syjonistycznej) i z asymilacją przemieszczonych osób. Jednakże to właśnie państwo narodowe zapewnia przestrzenny i czasowy lad w życiu diaspory. Niektóre poglądy diaspory dopuszczają możliwość i pożądany charakter państwa na zasadzie pojednania z miejscem pochodzenia. Od stopnia takiej możliwości i pożądanego charakteru państwa zależy kwalifikowanie historycznych faktów dotyczących diaspory i jej ruchów politycznych (np. diaspory żydowskiej przed i po utworzeniu Izraela czy polskiej diaspory przed i po 1989 r.),

Trzecim rodzajem tożsamości międzynarodowych, najbardziej złożonym i zinstytucjonalizowanym, są tożsamości wspólnotowe. Najbardziej dojrzałym przykładem tego rodzaju tożsamości jest Unia Europejska. Jej tożsamość kształtowała się dość długo, gdyż łączyła ona powoli Istniejące tożsamości narodowe i państwowe poprzez wspólną politykę zewnętrzną i bezpieczeństwa oraz pogłębianie wzajemnej lojalności i solidarności. Wymogi tej tożsamości były precyzowane w Traktacie z Maastricht z 7 lutego 1992 r. oraz w Traktacie Amsterdamskim z 2 października 1997 r, W toku tych przedsięwzięć starano się zapobiegać obawom przed utratą suwerenności narodowych, a zarazem zapewnić legitymizację tożsamości europejskiej. Cechy zbiorowej tożsamości wspólnotowe? ma wyrażać wspólna polityka zagraniczna i. bezpieczeństwa, wspólna strategia postępowania, zasada wspólnego działania i dochodzenia do wspólnego widzenia świata. Najnowszym krokiem na drodze precyzowania wspólnotowej stał się traktat konstytucyjny Unii Europejskiej, który syntetyzuje cechy tożsamości narodowych i regionalnych obszary wspólnotowego,

4. Zderzenia przejawów tożsamości

Zróżnicowane zachowania poszczególnych społeczeństw i państw wobec współczesnych procesów globalizacyjnych polaryzują zainteresowania tożsamościami o różnej skali. Tendencje ko-smopolityczno-ponadnarodowe zderzają się z odżywaniem zainteresowali tradycyjnymi kulturami oraz odrębnymi lożsamościarni grupowymi, środowiskowymi, regionalnymi i narodowymi. Zaczęto też wypowiadać się publicznie na temat tożsamości przemilczanych długo aborygenów na różnych obszarach. Nasiliła się konfrontacja kultur za pośrednictwem multimediów i telekomunikacji. Zaznaczyło się odradzanie ruchów kulturalnych o obliczu etniezno-re-Kgijnym, które zmierzają do wzmacniania tożsamości lokalnych, aby nadawać nowe i szersze znaczenie poszczególnym środowiskom, miejscowościom czy regionom. Rozbudzają one również refleksje o możliwościach potwierdzania lokalnych odmienności i au-

189