STATUS JEDNOSTKI W PAŃSTWIE
Najpierw rozwinęły się prawa jednostki w umowach międzynarodowych
Normy programowe konstytucji - normy, które ustalają cele działań organów, polityki państwa.
Art. 75
Normy kierunkowe - władze muszą zmierzać do wyznaczonego celu, np. zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych (preferencyjne stawki VAT na materiały budowlane)
W konstytucjach brak jest jakiegoś jednego katalogu. Kwestie regulowane w konstytucji: wolność osobista, słowa, prasy.
Prawa i wolność obywatela tworzą jednolity zbiór.
Źródłem praw i wolności obywatela jest godność człowieka.
Regulacja konstytucyjna praw przyznaje nam gwarancje na takim poziomie jaki wybiera państwo / na poziomie krajowym
I generacja praw - tworzą roszczenia
II generacja praw - rzadko tworzą roszczenia kierowane do państwa, wyjątkiem jest prawo własności
Różnica między prawami człowieka i obywatela: prawa człowieka są przyznawane ze względu na to, że jesteśmy człowiekiem, a obywatela przysługują ze względu na status obywatelski
Obowiązki obywatela mają charakter naturalno-prawny. Społeczność gwarantuje nam zabezpieczenie praw, w związku z czym mamy obowiązki.
Katalogi praw i wolności człowieka i obywatela regulowane są w samej konstytucji.
*W Czechach prawa człowieka nie są elementem konstytucji.
Konstytucje zazwyczaj posiadają odrębny rozdział dotyczący praw i wolności człowieka i obywatela. Art. 5 zasada ustroju społecznego państwa (zapewnienie praw i wolności człowieka i obywatela)
W polskiej konstytucji na początku mamy część ogólną - rozdział 1,2 - prawa i wolności człowieka i obywatela, 3-źródła prawa. Część ogólna ma znaczenie przy wykładaniu kolejnych przepisów konstytucji. Istotne jest czy prawa i wolności będą regulowane przez czy po organach państwa -działalność organów musi uwzględniać prawa i wolności, ponieważ jest to rozdział 4, który znajduje się za prawami i wolnościami.
W polskiej konstytucji obowiązki są uregulowane odrębnie w ramach 2 rozdziału. Obowiązki jak i środki ochrony praw są regulowane w konstytucjach.