m6

3* Metafory w naszym źycr

Mówiący wkłada wyobrażenia (przedmioty) w słowa (pojem-.; tuki) i przesyła je (przewodem) do słuchającego, który wyjmuje wyobrażenia/ przedmioty ze słów/pojemników. Reddy dokumentuje to ponad setką rozmaitych rodzajów^- wyrażeń,, co według jego oceny stanowi co najmniej 70% wszystkich, wyrażeń, jakich używamy mówiąc o języku. A oto nieco: przykładów:    ¹

Metafora przewodu [The CONDUIT Metaphorj

Trudno mu przekazać to wyobrażenie.

To ja ci podsunąłem ten pomysł.

Twoje racje trafiły do nas.

Trudno mi ubrać moje myśli w słowa.

Kiedy ma*z dobry pomysł, spróbuj zawrzeć go w słowach.

Spróbuj przydać swoim słowom więcej myśli.

Nie można po prostu upychać myśli jak popadnie w zdania.

Znaczenie je$t w samycb $łowach.

Nie wciskaj własnych znaczeń w niewłaściwe słowa.

Jego słowa zawierają mało znaczenia.

Wpro wadzenie zawiera duży ładunek myśl i.

Twoje słowa wydają się puste.

To zdanie nie zawiera żadnego znaczenia.

Myśl jest pogrzebana w bardzo za wikłanych akapitach.,;.

W przykładach tego rodzaju dużo trudniej dosirzcc_; że; coś ukrywa się pod metaforą, a nawet, że w ogóle mamy tu do czynienia z metaforą.. Jest to tak skonwencjonalizowany; sposób myślenia o języku, że trudno nieraz wyobrazić so-y bie, że mógłby on nip odpowiadać rzeczywistości. Jednaką jeśli przyjrzymy się temu. co wynika z metafory przewodu, dostrzeżemy, jak ukrywa ona niektóre aspekty procesu poro_T zumiewania się.

Po pierwsze, ten aspekt metafory przewodu, który mówi,^: że WYRAŻKNIA JhZYtCOWK TO HOJHMNJK.1 NAZNACZENIA, impli-i kuje. że wyrazy i zdania mają znaczenia niezależne ani od kontekstu, ani od mówiącego. Na przykład - ta część metafory. która mówi. iż znaczenia TO przedmioty, implikuje, że KlUlCżcnia istnieją niezależnie od ludzi i kontekstów. Z części metafory głoszącej, że WYRA2ENIA ję2Ykoweto pojemniki ma JCNaczenia, także wynika, że wyrazy (i zdania) mają znaczeniu niezależne od mówiących i kontekstów. Metafory ic $ą Odpowiednie w wielu sytuacjach - takich mianowicie, kiedy różnice koutekstów nic odgrywają, żadnej roli i kiedy uczestnicy rozmowy rozumieją 2dania w teo sam sposób. Obydwie Implikacje można zilustrować następującym przykładem:

Znaczenie zawarte jest w samych słowach,

co /godnie z metaforą hkzewodu można poprawnie odnieść do dowolnego zdania. Istnieją wszakże liczne przypadki, kiedy kontekst staje się istotny. Jeden z bardziej znanych przy-k ludów został zanotowany przez Pamelę Downing i pochodzi / autentycznej rozmowy:

Proszę zająć miejsce z sokiem jabłkowym.

W oderwaniu to zdanie nic nie znaczy* ponieważ wyrażenie „miejsce z sokiem jabłkowym” nie jest konwencjonalnym Kposobem mówienia o czymkolwiek. Jednak w kontekście, w jakim zostało wypowiedziane, zdanie to jest w pełni sen-Nowne. Gość zszedł rano na śniadanie. Stół nakryto na cztery nHoby, z sokiem pomarańczowym dla trzech osób i z sokiem JuWkowym. dla jednej. Nie było wątpliwości co do miejsca z sokiem jabłkowym. A nawet następnego dnia, kiedy już nic stał tam żaden sok, ciągle jeszcze było wiadomo, które z miejsc było .ąniejscem z sokiem jabłkowym”.

Poza zdaniami, które nie mają żadnego znaczenia be2 kontekstu, są jeszcze przypadki, kiedy to samo zdanie będzie miało różne znaczenia dla różnych ludzi. Oto przykład:

Potrzebujemy nowych, alternatywnych źródeł energii.