P1050400

1.11]    _O strukturze semantycznej przyzwolenia _ 235

Analiza zdań o strukturze chociażby p, ą (nawet jeśli p, ifojg) pozwala na ogólną charakterystykę komunikowanych zależności między p i q: 1) zdarzenie q zajdzie,

2) żadne zdarzenie nie spowoduje, że nie będzie mogło zajść zdarzenie q, 3) zajście zdarzenia p nie jest przeszkodą, która uniemożliwiałaby zajście zdarzenia q.

4.1.    Bliskie semantycznie omawianemu typowi zdań są zdania zawierające wyrażenia takie, jak np. lak czy owak, czy tak, czy owak, tak czy inaczej, tak czy siak, czy tak, czy siak, w każdym razie, w każdym wypadku. Por. np. eksplikacje . następujących zdań:

W każdym wypadku Kowalski przyjdzie na zebranie — 'Nie będzie tak, ż: jeżeli coś się zdarzy (co mogłoby spowodować, że Kowalski nie przyjdzie na zebranie), to Kowalski nie przyjdzie na zebranie’.

Tak czy owak Jan pojedzie do Poznania = 'Nie będzie tak, że jeżeli coś się zdarzy (co mogłoby spowodować, że Jan nie pojedzie do Poznania), to Jan nie pojedzie do Poznania’.

Tak czy inaczej wyjdzie za mąż = 'Nie będzie tak, że jeżeli coś się zdarzy (co mogłoby spowodować, że nie wyjdzie za mąż), to nie wyjdzie za mąż’.

Zdania z wymienionymi wyrażeniami komunikują, że zajdzie (zachodzi) pewne zdarzenie i że nie zdarzy się nic takiego, co uniemożliwiłoby zajście tego zdarzenia. A zatem między komunikowanym zdarzeniem a wszelkimi innymi zdarzeniami zachodzi relacja niezależności²⁰.

O braku związków warunkowych między co najmniej dwoma zdarzeniami (faktami) komunikuje przede wszystkim to właśnie wyrażenie predykatywne nie zależy (x nie zależy od y, X jest niezależne od y, p niezależnie od tego, czy q. czy nie q, itp.).

Przykładowe zdania zawierające wyrażenie predykatywne nie zależy można byłoby wyeksplikować w sposób następujący:

Siła wiatru nie zależy od pory roku = 'Nie jest tak, że jeżeli zmieni się pora roku, to zmieni się siła wiatru’.

Liczba mieszkań nie zależy od wysokości domu = 'Nie jest tak, że jeżeli zmieni się wysokość domu, to zmieni się liczba mieszkań’.

Wyjazd Jana jest niezależny od decyzji ojca = 'Nie będzie tak, że jeżeli decyzja ojca będzie taka a taka... (że mogłaby spowodować, że Jan nie wyjedzie), to Jan nie wyjedzie’.

Jan kupi pomidory niezależnie od ich ceny = 'Nie będzie tak, że jeżeli cena pomidorów będzie taka a.laka... (że mogłaby spowodować, że Jan ich nie kupi), to Jan ich nie kupi’.

Pojedzie na urlop niezależnie od lego, jaka będzie pogoda = 'Nie będzie tak, że jeżeli pogoda będzie taka a taka... (że mogłaby spowodować, że nic pojedzie na urlop), to nie pojedzie na urlop .

Piotr kupi kwiaty niezależnie od tego, czy pójdzie na imieniny = 'Piotr kupi kwiaty, jeśli pójdzie na imieniny i jeśli nie pójdzie na imieniny .

A zatem ogólne formuły eksplikacji wyrażenia p nie zależy od q mogłyby być takie: nie będzie tak, że jeżeli zmieni się q, to zmieni się p; nie będzie (nie ma) takiego q, które mogłoby spowodować, że nie p²¹.

4.2.    Relację niezależności komunikuje także wiele innych wykładników formalnych, a m. in. wyrażenia z morfemem -kolwiek (np. cokolwiek, skądkolwiek).

¹⁰    Na potrzebę wyróżnienia tej relacji wskazuje Bogusławski top. cli.).

¹¹    Podobne formuły eksplikacji niezależności zaproponował Faryno top. clt., s. 169—170).