Scan (17)

442 Cr. //.; XII. Wzory wpływu

Owe różnice w statusie zawodowym i wykształceniu nie wydają się jednak wyznaczać odmiennych typów osób wywierających wpływ. Porównanie zachowań i poglądów przedstawicieli wolnych zawodów wśród kosmopolitów i osób nastawionych lokalnie wskazuje na utrzymywanie się charakterystycznych różnic między nimi, pomimo iż pracują w tym samym zawodzie i otrzymali to samo wykształcenie. Różnice w wykształceniu i pozycji zawodowej mogą się piryczyniać do utrwalenia różnic między tymi dwoma typami ludzi wpływowych - ale nie stanowią ich źródła. Nawet pracując w wolnym zawodzie, lokalnie zorientowana osoba wpływowa jest w swoich zachowaniach hardziej politykiem i biznesmenem niż kosmopolitą; w znacznie większym stopniu od tego ostatniego wykorzystuje też stosunki osobiste jako narzędzie zdobywania wpływów. Krótko mówiąc, decydujące znaczenie ma tutaj sposób wykony sty w ani a statusu społecznego, nie zaś sam ten statush

Podczas kiedy status zawodowy może być w istotny sposób pomocny w zdobywaniu wpływu przez kosmopolitów, dla osób o nastawieniu lokalnym stanowi jedynie dodatek. O ile cała piątka lokalnie zorientowanych przedstawicieli wolnych zawodów aktywnie uczestniczy w miejscowym życiu politycznym, o tyle kosmopolici w tej grupie zawodowej praktycznie nie interesują się zorganizowaną działalnością polityczną w Rovere (piastowane przez nich stanowiska to zwykle honorowe urzędy pochodzące z mianowania). Chociaż pozycja zawodowa nie wyjaśnia bynajmniej w pełni różnic między nimi. wydaje się, że jeśli chodzi o wpływ wywierany na innych ludzi, ten sam zawód odgrywa odmienną rolę, w zależności od tego, czy wykonywany jest przez kosmopolitę, czy też przez człowieka o orientacji lokalnej. Potwierdza to nasze wcześniejsze przypuszczenie, iż „cechy obiektywne” (wykształcenie, zawód i tak dalej) nie są wystarczającymi wskaźnikami typów wpływu.

Wpływowy biznesmen, którego w naszej niewielkiej próbce można znaleźć niemal wyłącznie wśród ludzi o orientacji lokalnej, wykorzystuje zazwyczaj stosunki osobiste do wzmocnienia swych wpływów. Jest bardzo prawdopodobne, że w większej liczebnie próbce znaleźliby się wpływowi biznesmeni o nastawieniu kosmopolitycznym, których zachowanie byłoby w tym względzie zgoła odmienne. Pan H.. uważany w Rovere za człowieka o dużych wpływach, stanowi przykład wielkiego biznesmena-kosmopolity. Przybył do Rovere jako jeden z dyrektorów miejscowych zakładów przemysłowych. Nawiązał nieliczne kontakty. Ludzie zwracają się do niego po radę i opinię właśnie dlatego, że „obracał się w wielu miejscach” i wygląda na człowieka, któremu znane są sprawy zewnętrznego świata. Jego wpływy opierają się raczej na przypisywanych mu kwalifikacjach aniżeli na życzliwym zrozumieniu dla innych ludzi.

Ujawnia to dodatkowy aspekt rozróżnienia tych dwóch typów ludzi wpływowych. Wydaje się, że człowiek wpływowy o orientacji kosmopolitycznej zyskuje zwolenników, ¹ ponieważ wie i umie: człowiek o nastawieniu lokalnym - ponieważ rozumie. Tego pierwszego poszukuje się ze względu na jego specjalistyczne kwalifikacje i doświadczenie, drugiego - ze względu na jego znakomite zrozumienie trudno uchwytnych, lecz emocjonalnie znaczących szczegółów. Te dwa wzory znajdują odzwierciedlenie w powszechnych wyobrażeniach dotyczących różnicy pomiędzy „wysoce kompetentnym, ale nie przejmującym się lekarzem-specjalistą" a „starym doktorem rodziny". Przypomina to również rozważaną w trzecim rozdziale różnicę pomiędzy „nie bawiącym się w sentymenty pracownikiem opieki społecznej" a „życzliwym sekretarzem okręgowym"*. Nie chodzi wyłącznie o to, że sekretarz okręgowy dostarcza paczek z jedzeniem i pracy, zapewnia prawną i pozaprawną poradę, ze załatwia pomniejsze konflikty z prawem, pomaga zdolnemu, lecz biednemu chłopcu w uzyskaniu fundowanego stypendium w miejscowym college'u. opiekuje się sierotami, że pomaga w najrozmaitszych kryzysach, kiedy przyjaciel potrzebuje przyjaciela, a zwłaszcza przyjaciela, który „zna się na rzeczy" i może zrobić coś konkretnego. Wpływ wśród ludzi zdobywa on nie tylko dzięki udzielanej pomocy. Chodzi również o sposób, w jaki pomoc ta jest udzielana. Istnieją przecież placówki specjalizujące się w udzielaniu takiej pomocy. Instytucje opieki społecznej, domy opieki, biura porad prawnych, szpitale, wydziały pomocy społecznej i wiele innych organizacji. W przeciwieństwie do profesjonalnych metod pracownika opieki społecznej, które w oczach obdarowanego stanowią często zimny, biurokratyczny przydział niewielkiej pomocy po dokonaniu szczegółowego wywiadu, istnieją nieprofesjonalne metody sekretarza okręgowego nie zadającego pytań, nie wymagającego ścisłego spełniania wymogów określających kwalifikacje danej osoby do przydziału pomocy, nie „wtykającego nosa” w jej pry wame sprawy. Sekretarz okręgowy jest prototypem lokalnie zorientowanej osoby wpływowej.

Wpływ wynikający z posiadania specjalistycznych kwalifikacji wiąże się zwykle z pewnym dystansem społecznym między opiniodawcą a opiniobiorcą, podczas kiedy wpływ wynikający z życzliwego zrozumienia związany jest najczęściej z bliskimi kontaktami o charakterze osobistym. Pierwszy cechuje ludzi o nastawieniu kosmopolitycznym, drugi - osoby o orientacji lokalnej. Działanie owych wzorów wpływu wyjaśnia po części różnice w orientacji naszych dwu typów ludzi wpływowych^{1 2}.

Znaczenie aktywnego zabiegania o wpływy ujawnia analiza „ludzi awansujących”, przedstawiona w monografii, na której oparte jest niniejsze sprawozdanie z badań. Patrz także G. Hicks Smali Town. New York 1946, s. 154. Opisuje on człowieka będącego niewątpliwie lokalnie zorientowaną osobą wpływową: „Jest on typowym politykiem, urodzonym manipulatorem, człowiekiem uwielbiającym posiadanie wpływów, który ciężko pracuje, aby je uzyskać [podkr. R.K.M.] i czyni co może, żeby przekonać innych, że wpływy te naprawdę posiada”.

^ł W większości miejskich okręgów wyborczych w Stanach Zjednoczonych, zwłaszcza na obszarach gęstego zasiedlenia imigrantów, partie demokratyczna i republikańska miały jeszcze do niedawna swoich lokalnych sekretarzy okręgowych -political captains - ludzi, których zadaniem była nie tylko praca propagandowa i organizacyjna wśród mieszkańców dzielnicy, lecz również pomoc i opieka społeczna - przyp. tłum.

Nie zostały jeszcze opracowane wzory interakcji społecznych oraz stosunków wpływu pomiędzy osobami wpływowymi o nastawieniu lokalnym i kosmopolitycznym. Zagadnienie to rozważane jest w prowadzonym obecnie studium nad stosunkiem komisji szkół średnich oraz dyrektorów do wartości otaczającej społeczności. (Badania te prowadzi P. F. Lazarsfeld przy współpracy R. Christie, F. A. Pinnera, A. Rogowa, L. Schneidera i A. Brodbecka).

Na podstawie uzyskanych wyników F. A. Pinner stwierdza, że przedstawiciele komisji szkolnych i dyrektorzy szkół wykazują najwyraźniej odmienne orientacje: „lokalne” lub „kosmopolityczne”. Nie wydaje się, by był to rezultat przypadku. Pinner stawia hipotezę, iż rozmaite typy społeczności wybierają zwykle do komisji szkolnych osoby o odmiennych orientacjach. Orientacje te kształtują z kolei interakcje przedstawicieli komisji szkolnych i dyrektorów. Wydaje się, iż orientacje przedstawicieli komisji szkolnych są również związane ze stopniem kontroli, jaką sprawują oni nad polityką