Scan (15)

438 Cz. II.: XII. Wzory wpływu

Dalsze rozważania wykażą, że te odmienne orientacje ludzi wpływowych o nastawieniu lokalnym i kosmopolitycznym wolno zinterpretować jako funkcję odmiennych sposobów uzyskiwania wpływów. Na razie wystarczy zwrócić uwagę na to, że ludzie o orien¹-tacji lokalnej pragną wchodzić w różnorodne układy kontaktów międzyludzkich, podczas gdy kosmopolici o Tym samym statusie społecznym świadomie ograniczają ich zakres.

Pizy należność organizacyjna

Omawiając kontakty społeczne osób wpływowych o nastawieniu lokalnym i kosmopolitycznym. zanalizowaliśmy ich postawy wobec bezpośrednich, nieformalnych związków z ludźmi. A jaka jest ich rola w bardziej sformalizowanych układach społecznych: w organizacjach i stowarzyszeniach?

Jak było do przewidzenia, ludzie wpływowi obu typów należą do większej liczby stowarzyszeń aniżeli szeregowi członkowie społeczności. W wypadku kosmopolitów przeciętna liczba organizacji, do których należą, wynosi osiem, w wypadku osób o nastawieniu lokalnym - sześć. Wskazuje to na możliwość, że w celu wywierania wpływu w większym stopniu wykorzystują kanały organizacyjne aniżeli kontakty osobiste. odwrotnie niż ludzie zorientowani lokalnie.

I w tym wypadku bardziej pouczające są jednak dane o charakterze jakościowym, a nie ilościowym. Nie o to chodzi, że kosmopolici należą do większej liczby stowarzyszeń niż osoby o nastawieniu lokalnym. Nawet gdyby staranna analiza potwierdziła to przypuszczenie, nie ujawniłaby tym samym strategicznych różnic w przynależności organizacyjnej pomiędzy tymi dwoma typami ludzi wpływowych. Chodzi raczej o to, że należą oni do odmiennych rodzajów stowarzyszeń. Różnice te stanowią kolejne potwierdzenie tego, co wiemy już o tych dwu typach osób wywierających wpływ.

Lokalnie zorientowani ludzie wpływowi najwyraźniej się gamą do organizacji, których celem jest przede wszystkim ułatwienie nawiązywania kontaktów z innymi ludźmi. Można ich zatem znaleźć głównie w tajnych stowarzyszeniach (masoneria), bratnich organizacjach („Elks”) oraz w miejscowych klubach - „Rotary”, „Lions”, a zwłaszcza „Kiwanis”, najpotężniejszej organizacji tego rodzaju w Rovere. Wydaje się, że przynależność organizacyjna osób wpływowych o nastawieniu lokalnym ma na celu nie tyle realizację nominalnych zadań owych stowarzyszeń, ile wykorzystanie tych organizacji jako ośrodków kontaktów. Jak otwarcie przyznał pewien biznesmen, człowiek wpływowy o orientacji lokalnej:

„Przynależność do klubów «Kiwanis», «Rotary», «Lions» pozwala mi nawiązywać kontakty z ludźmi. Należę teraz tylko do klubu «Kiwanis». Różni się on od wszystkich pozostałych. Aby się do niego przyłączyć, trzeba zostać zaproszonym. Sami wybierają sobie członków i najpierw sprawdzają ich na wszystkie strony. Do tego klubu należy sporo ludzi wpływowych, z którymi co tydzień spotykam się na lunchu”.

Natomiast kosmopolici należą zwykłe do organizacji, które umożliwiają im spożytkowanie ich umiejętności, kwalifikacji i wiedzy. Można ich spotkać w stowarzyszeniach zawodowych i w kółkach hobbistów. W okresie prowadzenia naszych badań (1943 rok) częściej byli członkami organizacji obrony cywilnej; byli tam, jak się wydaje, bardziej zainteresowani realizacją celów organizacji aniżeli nawiązywaniem osobistych kontaktów.

Bardzo podobna rozbieżność występuje w wypadkach stanowisk publicznych piastowanych przez ludzi wpływowych obu typów. Po siedem osób z każdej grupy piastuje jakieś stanowiska publiczne, choć średnia dla grupy o orientacji lokalnej wynosi o jedno stanowisko mniej. Podstawowa różnica leży w rodzaju piastowanych funkcji. Ludzie

0 nastawieniu lokalnym piastują najczęściej stanowiska polityczne: burmistrza, radcy miejskiego i tym podobne - uzyskiwane zazwyczaj dzięki politycznym i osobistym stosunkom. Kosmopolitów można natomiast częściej znaleźć na stanowiskach wymagających nie tylko działania politycznego, aie i zastosowania specjalnych kwalifikacji

1 wiedzy (na przykład komisja zdrowia, komitet mieszkańców, komisja oświaty).

Na podstawie powyższych danych wolno nam sformułować hipotezę, że przynależność organizacyjna¹ pełni nieco odmienne funkcje dla kosmopolitów mz dla osób o orientacji lokalnej. Kosmopolici interesują się stowarzyszeniami przede wszystkim ze względu na ich działalność. Stanowią one dla nich możliwości pogłębienia albo wykazania się własnymi kwalifikacjami i wiedzą. Ludzie o nastawieniu lokalnym interesują się stowarzyszeniami nie tyle z powodu prowadzonej przez nie działalności, ile dlatego, że umożliwiają one rozszerzenie kontaktów osobistych. Podstawowe orientacje ludzi wpływowych znajdują zatem odmienny wyraz także w ich zachowaniach organizacyjnych.

Drogi zdobywania wpływów

Przedstawione wyżej różnice w stopniu przywiązania do Rovere, w liczbie kontaktów osobistych i w zachowaniach organizacyjnych pomocne będą w przeanalizowaniu odmiennych dróg, jakimi ludzie o nastawieniu lokalnym i kosmopolitycznym zdobywali swoje obecne wpływy. Naszkicowanie owych dróg dostarczy informacji potrzebnych do wyjaśnienia różnic w zachowaniach wobec środków masowego komunikowania.

Większość ludzi wpływowych o nastawieniu lokalnym wyrosła w miasteczku i razem z nim. Większość chodziła tutaj do szkoły i opuszczała Rovere jedynie okresowo na czas studiów. W Rovere podjęli swoją pierwszą pracę i swoje pierwsze pieniądze zarobili właśnie w tej społeczności. Ich kariera zawodowa kiełkowała oczywiście tutaj. Rovere było jedynym miejscem, które znali na wylot, jego politykę, gospodarkę i życie społeczne. Była to jedyna społeczność, którą znali, oraz - co jest równie istotne - która ich znała. Tutaj przecież nawiązali swoje liczne kontakty z ludźmi.

Wskazuje to na specyfikę drogi do sukcesu lokalnie zorientowanych osób wywierających wpływ: w stopniu o wiele większym aniżeli w wypadku kosmopolitów ich wpływy opierają się na rozwiniętej sieci osobistych stosunków. W pewnym uproszczeniu (które uwydatnia jednak zasadniczy fakt) można powiedzieć, że wpływy ludzi o nastawieniu lokalnym opierają się nie tyle na tym, co umieją, lecz kogo znają.

Analizę typów i funkcji przynależności do tego rodzaju organizacji znajdzie czytelnik w pracy B. Barbera Participation and mass apathy in associations, w: Studies in Leadership, A. W. Gouldner (red.), New York 1950, s. 477-504.