Skan20

212

'/.okazana archeologia - ukryta historia czlowieka

Jak widzieliśmy w naszej dotychczasowe] dyskusji na temat skamiei szczątków ludzi i ich rzekomych przodków w większości przypadków

możliwości bardzo precyzyjnego określenia wieku tych kości. Znali ____

umieszcza się w obrębie tego, co zdecydowabśmy się określić jako „możliwy zakres chronologiczny”, który w zależności od zastosowanych metod datowa* ma może być dość szeroki.

Do metod tych zalicza się badania chemiczne, radiometryczne, geomagnetyczne. analizę stratygrafii stanowiska, szczątków zwierzęcych, typów narzędzi oraz morfologii kości hominidów. Warto zauważyć, że różni naukowcy, stosując te same metody, osiągają często odmienne zakresy chronoli dla tych samych okazów. Jeżeli nie chcemy bezkrytycznie przyjmować ostatniego datowania, musimy wziąć pod uwagę wszystkie zaproponowane rozwiązania chronologiczne.

Niestety w tym momencie mogą pojawić się trudności. Wyobraźmy sobie, że uczony czyta lalka raportów o dwóch skamieniałościach cechiyących się odmienną budową. Na podstawie analizy stratygraficznej i porównań towarzyszących im szczątków zwierzęcych datuje się je w przybliżeniu na ten sam okres, który trwał jednak kilkaset tysięcy lat. Powtarzane przez różnych naukowców badania paleomagnetyczne, chemiczne i radiometryczne dają szeroki zakres sprzecznych ze sobą datowań w obrębie tego okresu. Niektóre wyniki badań wskazują, iż pierwsza skamieniałość jest starsza, inne natomiast świadczą o wcześniejszym pochodzeniu drugiej kości. Analizując wszystkie dane chronologiczne na temat tych dwóch znalezisk, nasz badacz dostrzegą ze ich „możliwe zakresy czasowe" wyiaźme kolidują ze sobą. Innymi słowy, w ten sposób nie da się określić, która skamieniałość jest starsza.

Co należy zrobić? Jak pokażemy, w niektórych przypadkach naukowcy zdecydują, wyłącznie w oparciu o swoje ewolucyjne przekonania, żc okaz bardziej przypominający budowę małp człekokształtnych powinien zostać przesunięty do wczesnej części swego „możliw ego zakresu chronologicznego", tak aby nic znajdował się w obrębie tego fragmentu zakresu, który koliduje z chronologią znaleziska bardziej przypominającego morfologię szkieletu człowieka. W ramach tej samej procedury bardziej ludzki okaz może zostać przesunięty do późniejszej części swego zakresu chronologicznego. W ten sposób dwie skamieniałości są rozdzielone w czasie. Pamiętajmy jednak, iż takie porządkowanie znalezisk opiera się przede wszystkim na ich budowie i ma na celu zachowanie ewolucyjnej progresji hominidów Nic byłoby dobrze - według zalożeó ewolucyjnych - gdyby dwa gatunki, jeden uważany powszechnie za przodka drugiego, żyły w tym samym czasie

Oto przykład takiego datowania morfologicznego. Chang Kwang-chih, ot¹' tropolog z Uniwersytetu w Yale, powiedział: „Zestawienia szczątków zwierząt dla znalezisk |hominidów| Ma-pa, Chang-yang t Uu-chiang nic dają możliwości dokładnego ich datowani*. Pierwsze dwie skamieniałości mogą P⁰⁰^ dzić z okresu od środkowego do górnego plejstocenu, jeśli weźmiemy p<** uwagę Towarzyszącą im faunę [ ..|. Bardzkj dokładne datowanie tych trzech Ijości jest w tej chwili możliwe jedynie w oparciu o ich cechy morfologiczne, fctóre należy porównać z budową innych, lepiej datowanych skamieniałości t terenu Chin".

Jean S. Aigner stwierdziła w 1981 roku: „W południowych Chinach fauna y^-daje się niezmienna, co utrudnia dalszy podział środkowego plejstocenu. Zazwyczaj więc obecność zaawansowanej formy honunida lub rozwiniętej fbrm>' zabytku stanowi podstawę wyróżniania późniejszych i wcześniejszych okresów". To bardzo wyraźne uzasadnienie racjonalności datowania morfo-logicznego. Obecność rozwiniętego homimda jest traktowana jako niewątpliwa oznaka czasów późniejszych.

Innymi słowy, jeżeli na danym stanowisku, wraz ze środkowoplestoceńską fauną, znajdziemy malpokształtncgo homimda. a w innym miejscu, w kontekście tej samej fauny, bardziej człekokształtną formę, wówczas zgodnie z powyższym systemem musimy uznać, że stanowisko z bardziej człekokształtnym bominidem pochodzi z późniejszych czasów środkowoplejstoccńskich (środkowy plejstocen rozciągał się natomiast od 100 000 do ł min lat temu). Przyjmuje się bowiem za rzecz oczywistą, iż dwa rozpatrywane stanowiska nic mogły być sobie współczesne

Po zakończeniu tej analiz)' skamieniałe szczątki dwóch hominidów, rozdzielone teraz chronologicznie, są następnie podawane w podręcznikach jako do wód ewolucyjnego rozwoju w środkowym plejstocenieI Takie postępowanie jest na pewno intelektualną nieuczciwością. Powinniśmy przyznać, że dostępne dane nie pozwalają na ostateczne ustalenie, iż jeden hominid yiopr/.edzał drugiego i Istnieje możliwość, żc żyły one w tym samym czasie. Nic moglibyśmy wówczas zbudować w oparciu o ich szczątki chronologicznej sekwencji ewolucyjnej. Postępując uczciwie, możemy jedynie stwierdzić, iż oba hominidy pochodzą ze środkowego plejstocenu, a „bardziej rozwinięty" gatunek człekokształtny mógł poprzedzać .mniej rozwiniętą" formę malpoksztaltną Jednak przyjmiyąc ewolucję za fakt. jej zwolennicy „datują" hominidy w oparciu o ich morfologię i porządkują skamieniałości w logiczny sposób

Rozważmy teraz szczególny przykład problemu z zakresem chronologicznym W 1985 roku Qiu Zhonglang donosił, że w 1971 I 1972 roku w jaskini ^w Yanhui niedaleko Tongzi. w prowincji Gtrizhou na terenie południowych Chin. znaleziono skamieniałe zęby Homo sapiens. Stanowisko w Tongzi zawierało faunę Stcgodon-Aihiropoda. Stcgodan to wymarły słoń, a Ailumpoda - olbrzymia panda. Fauna ta jest typowa dla południowych Chin w środkowym plejstocenie

Pełne zestawienie szczątków zwierząt ze stanowiska w Tongzi. przedstawione przez Han Defcna i Xu Chunhua, obejmuje 24 gatunki ssaków. Wszystkie ^,e zwierzęta znajdują się również na środkowo- i wczcsnoplcjstooeńskich listach fauny, podanych przez tych samych autorów. Jednak wiele wymienionych fndzajów i gatunków przetrwało także do późnego plejstocenu i czasów współczesnych.